Vấn nạn dàn xếp tỷ số trong bóng đá hiện đại: Khi nhà cái cũng sợ “trái bóng méo”

Nhà cái cũng sợ làm độ

Về bản chất, các nhà mạng (hợp pháp) hoạt động y hệt như một ngân hàng hay trung tâm môi giới bất động sản, tức là họ chỉ đóng vai trò trung gian giao dịch giữa các người chơi và đứng giữa để nhận một khoản phí hoa hồng. Và phần lớn các nhà mạng cũng không trực tiếp cá độ với người chơi, đặc biệt là ở những thị trường thanh khoản tốt, có hàng triệu người giao dịch như Premier League, Champions League, Euro hay World Cup. Giả sử một tay cá độ nào đó đặt 100.000 bảng (sử dụng đồng bảng làm ví dụ vì Anh là nước có nền công nghiệp cá cược phổ biến nhất) vào cửa Chelsea giành chiến thắng trước Arsenal chẳng hạn, nhà cái Bet365 sẽ không dại gì chấp nhận rủi ro và “ôm” lại giao dịch này. Thay vào đó, họ sẽ tìm kiếm một nhà mạng khác để giao dịch đối ứng và thu về khoảng 2-3, hoặc đôi khi chỉ 0,2-0,3% chênh lệch. Vậy tại sao nhà mạng kia, Ladbrokes chẳng hạn, lại có nhu cầu giao dịch đối ứng với Bet365? Vì ở đâu đó cũng có một tay chơi vừa đặt 100.000 bảng vào cửa Arsenal thắng trận, nhưng là với Ladbrokes. Nguyên tắc sống còn của các nhà cái là phải cân đối được giao dịch vào các cửa để đảm bảo rằng mình sẽ thu được lợi nhuận trong mọi tình huống và không để danh mục của mình chịu rủi ro theo từng giây bóng lăn.


Vì thế, trái ngược với cách nghĩ thông thường rằng một số nhà cái đã biết trước kết quả trận đấu và cố tình thay đổi tỷ lệ ăn ở các cửa để “dụ” người chơi vào bẫy, trên thực tế phần lớn các nhà cái đều rất sợ tệ nạn dàn xếp tỷ số. Giả sử một trận đấu nào đó, Liechtenstein – Phần Lan chẳng hạn, bị các băng nhóm tội phạm dàn xếp thì chắc chắn dòng tiền đổ vào đội thắng trận sẽ cực lớn và sẽ xuất hiện sự chênh lệch giữa các cửa. Nếu có tới 50 triệu bảng đặt cửa vào Liechtenstein trong khi chỉ có 500.000 bảng vào Phần Lan, các nhà cái sẽ không thể cân đối giao dịch và buộc phải chấp nhận rủi ro mất rất nhiều tiền trong trường hợp Liechtenstein giành chiến thắng. Đó chính là lý do khiến các nhà tạo lập thị trường như Bet365, Ladbrokes, Betfair phải ký một bản hợp đồng có thời hạn 3 năm với Hiệp hội cầu thủ chuyên nghiệp Anh (PPF) vào tháng 7/2013 vừa qua để tài trợ cho việc giáo dục đạo đức các cầu thủ trong một nỗ lực chống lại nạn dàn xếp trận đấu.

Ngành công nghiệp khổng lồ trong bóng tối

Doanh thu cũng như lợi nhuận từ ngành công nghiệp cá cược là rất khủng khiếp (nên nhớ là phần lớn các nhà cái không phải đóng thuế hoặc đóng thuế rất thấp vì họ đặt trụ sở ở những “thiên đường thuế” như Gibraltar hay Alderney). Lợi nhuận của riêng Bet365 trong năm 2012 đã lên tới 148 triệu bảng, tức lớn hơn tổng lợi nhuận của tất cả các CLB ở Premier League trong mùa 2012/13 cộng lại. Tuy nhiên so với thị trường châu Á thì thị trường châu Âu chỉ là phần nổi của tảng băng cá cược: thanh khoản (số tiền đặt cược tối đa mà một nhà đầu tư có thể giao dịch) của các nhà cái châu Âu thường nhỏ hơn rất nhiều so với những người đồng nghiệp châu Á, ngoài ra “phí giao dịch” (tỷ lệ % hoa hồng mà các nhà cái giữ lại) ở châu Á cũng thấp hơn đáng kể. Thường thì các nhà mạng châu Âu sẽ không chấp nhận một lệnh đặt cược nhiều hơn 30-40.000 bảng, nhưng với các trung tâm giao dịch ở châu Á thì hàng triệu USD cũng có thể được khớp lệnh dễ dàng. Ngoài ra, các nhà cái châu Á cũng đồng ý nhận lệnh thông qua công ty môi giới và không kiểm tra quá kỹ lưỡng danh tính người chơi, tức là các băng nhóm dàn xếp tỷ số có thể dễ dàng đặt lệnh thông qua bên thứ ba, một đại diện giao dịch chẳng hạn và tương đối yên tâm rằng mình sẽ không để lộ dấu vết.


Đã đến thời của sàn giao dịch cá cược?

Có rất nhiều nhân vật trong giới bóng đá đã lên tiếng kêu gọi loại bỏ tệ nạn dàn xếp tỷ số ra khỏi môn thể thao vua, mà mới nhất là cựu giám đốc bảo mật của FIFA, Chris Eaton, nay là giám đốc Trung tâm An ninh Thể thao Quốc tế (ICSS). Ông Eaton đề nghị các quốc gia thực thi những biện pháp chặt chẽ hơn trong việc giám sát giao dịch cá cược, cũng như phối hợp với các nước khác trong việc truy quét tội phạm: “cảnh sát của một quốc gia sẽ chẳng thể làm được gì nếu hoạt động riêng lẻ, bởi ngày nay các âm mưu dàn xếp có thể bắt nguồn từ Singapore, ảnh hưởng đến một trận đấu ở Hungary nhưng lệnh đặt cược lại được thực hiện ở tận Australia”. Tuy nhiên chừng nào các nhà mạng ở châu Á còn tồn tại thì việc triệt tiêu hoàn toàn vấn nạn sắp đặt trận đấu là điều gần như bất khả thi, bởi các băng nhóm vẫn còn có thị trường để giao dịch.

Một phương án đơn giản hơn là đề nghị và định hướng tất cả những nhà đầu tư trên thị trường tham gia vào các sàn giao dịch cá cược tập trung như Betfair hay Betdaq. Ở đó không có nhà cái nào tồn tại và đóng vai trò trung gian môi giới cả, mà chỉ có những người chơi tự thương lượng, khớp lệnh với nhau. Khi đó, hiển nhiên là các tổ chức chuyên dàn xếp tỷ số sẽ có rất ít đất sống, bởi thường thì những trận đấu “cỏ” – những trận dễ bị mua độ nhất – hầu như không được người chơi quan tâm và khối lượng giao dịch là cực thấp, tức lợi nhuận mà chúng thu được từ việc dàn xếp trở nên không đáng kể. (khi người chơi chuyển hết sang sàn giao dịch tập trung, các nhà cái cũng chẳng còn lý do gì để tiếp tục tồn tại và đương nhiên là không có ai đứng ra tạo lập thị trường cho các trận “cỏ”). Dù vậy, thay đổi thói quen đã tồn tại hàng chục năm của nhà đầu tư không phải là chuyện dễ dàng…