Việc 3 năm gần đây không thể vào tới tứ kết, trong đó năm 2013 bị loại ngay trận đầu mới thực sự khiến Nadal bị coi là vô hại ở Wimbledon.
Tình thế vô hại khiến anh bị ứng xử tương ứng: Trận đấu đầu tiên ở Wimbledon với Bellucci (3-0), Nadal chơi trên sân số 1 trong khi Murray và Federer chơi sân trung tâm.
Murray là hạt giống số 2, lại là chủ nhà. Còn Federer là hạt giống số 3, năm ngoái vào tới tận chung kết.
Danh tiếng, sức hút của Nadal, ảnh hưởng tới các nhà tài trợ, quảng cáo, truyền hình, rồi chính sách luân phiên được xếp chơi giữa sân trung tâm với sân số 1 của BTC sẽ đưa anh trở lại sân trung tâm ở vòng sau. Nhưng sự bắt đầu bao giờ cũng có những ý nghĩa đặc biệt.
Cái vai vô hại không thể làm người ta quên Nadal từng vào vai người đánh bại “Vua sân cỏ” Federer, và từng được suy tôn là “Hoàng tử sân cỏ” bên cạnh một danh vị bất tử “Vua đất nện”.
 |
| Nadal bị đánh giá rất thấp. Ảnh: Internet. |
Thực sự, ngoài Federer, chẳng có ai trong số các tay vợt đương đại vượt qua được khối thành tích của Nadal ở Wimbledon, kể cả Djokovic.
Nadal có 2 chức vô địch (2008 và 2010) và 3 lần khác (2006-2007, 2011) lọt vào tới chung kết. Thành tích của Djokovic là 2 lần vô địch/3 lần vào chung kết. Thành tích của Murray là mới 1 lần lên ngôi năm 2013.
Sự lên ngôi của Nadal ở Wimbledon còn giá trị ở chỗ: Anh lật đổ sự thống trị của Federer khi “Vua sân cỏ” đang ở đỉnh cao phong độ. Nadal khi đó 22 tuổi còn Federer 27 tuổi.
Nó thuộc về đúng một quy luật, rằng không có gì giá trị hơn khi đánh bại người giỏi nhất trên mặt sân quen thuộc của anh ta và trong lúc anh ta mạnh nhất.
Lần vào chung kết năm 2006 khi Nadal mới 20 tuổi và lần thứ ba tham dự Grand Slam trên mặt sân cỏ ở London cũng cho thấy một giá trị khác: Nadal dù sinh ra và tập luyện để thống trị mặt sân đất nện nhưng anh có khả năng thích nghi với mặt sân cỏ.
Nadal thích nghi chỉ kém Federer và Borg
Lịch sử tennis kỷ nguyên Mở có 3 tay vợt được coi là có khả năng thích nghi tốt nhất giữa hai mặt sân giữa sân cỏ và đất nện. Người thứ nhất là Bjorn Borg, người thứ hai là Nadal và thứ ba là Federer.
Borg đã chứng minh với 3 lần làm cú đúp ở thập kỷ 80. Nadal có 2. Federer dù chỉ có 1 nhưng sự vất vả của anh ở Roland Garros được lý giải vì anh sinh cùng thời với một Nadal quá vĩ đại ở mặt sân màu đỏ.
Trong 3 người, sự thích nghi của Nadal chật vật hơn. Borg cũng chơi trái hai tay (là một trong những người đầu tiên trong lịch sử), nhưng sau khi vợt tiếp bóng một đoạn ngắn thì ông buông tay trái ra và phần còn lại thì như trái một tay.
Federer thì chơi trái một tay, kỹ thuật giúp anh linh hoạt hơn trên mặt sân cỏ khi phải xử lý các tình huống. Federer là một tay vợt tấn công điển hình và phù hợp sẵn với sân cỏ.
Riêng Borg còn chơi ở thời tennis vẫn còn khá cổ điển cả từ kỹ thuật cầm vợt cho tới cây vợt nên dù cho ông là người thường lùi sâu hơn so với các tay vợt khác khoảng 1,5-2m khi trả giao bóng thì cũng không có những chuyên gia giao bóng sấm sét hoặc xé ra mang.
Cả Borg và Federer đều có xu hướng chơi tấn công và sẵn sàng tràn lưới. Borg sinh ra và lớn lên trong giai đoạn mà những người ít lên lưới như Chris Evert (nữ), Ivan Lendl được coi là dị biệt. Federer xuất sắc nhất thế giới ở kỹ năng đó.
Nadal không phải không biết thích ứng. Nếu xem lại Nadal của những năm 2006-2008, chúng ta sẽ thấy việc kêu gọi anh phải thay đổi, phải học để chơi trên sân cỏ ở Wimbledon là một việc thừa thãi.
Trên sân cỏ, Nadal vẫn là người đứng sâu nhất khi trả giao bóng nhưng so với mặt sân đất nện anh đã tiến gần hơn đường cuối sân khoảng 2-2,5m. Anh trả thuận tay mượn lực nhiều hơn thay vì ra lực mạnh. Anh đan xen những cú trả trái hai tay với các cú cắt bóng.
Rõ ràng nhất ở sự điều chỉnh của Nadal là trong những loạt đánh từ cuối sân, Nadal của gần chục năm trước cho tới hôm nay ở Wimbledon đều đứng ôm sân hơn, thậm chí là bước lên baseline hoặc vào hẳn trong sân để lấy bóng tấn công.
Nadal khi đánh ở đất nện gần như không quan tâm tới lưới, vì bóng của anh luôn cao hơn với mặt lưới tới cả mét, nhưng khi chơi trên mặt sân cỏ, Nadal thực hiện các cú đánh bớt xoáy hơn và bóng sát lưới hơn.
Nadal cũng thực hiện các cú đánh chip & charge (cắt bóng tràn lưới) dù đôi khi không thường xuyên, và rõ rệt nhất là anh cắt trái cả trong các tình huống không phải để phòng ngự mà buộc đối thủ phải hạ đầu vợt, hạ trọng tâm để moi bóng lên để từ đó anh có cơ hội dứt điểm thuận tay.
Tại sao anh vẫn thất bại?
Nhưng có một câu hỏi là đã thích nghi được với sân cỏ cả chục năm, tại sao Nadal gần đây lại thất bại liên tiếp?
Đặc biệt là mặt sân cỏ ở Wimbledon ngày càng trở nên chậm đi một cách đáng kể.
Chẳng hạn, cùng là cú giao bóng của Federer có tốc độ xuất phát là 126mph thì năm 2003, tốc độ sau khi chạm sân còn là 52mph thì đến năm 2008 nó chỉ còn 43mph.
Sự thay đổi của kết cấu mặt sân và chất liệu cỏ đã khiến cho Wimbledon thay đổi đáng kể. Sự thay đổi đầu tiên là năm 2001 khi BTC từ bỏ việc kết hợp hai loại cỏ với nhau để chuyển sang chỉ dùng một loại cỏ (Ryegrass) – loại này khiến cho nền đất dưới chúng trở nên khô hơn và bóng nảy cao hơn.
Và sự điều chỉnh tiếp theo từ 2011 làm cho mặt sân trở nên chậm hơn, tới mức, Wimbledon chỉ còn đứng thứ hai (chậm hơn cả US Open) xét về tốc độ bóng thay đổi sau khi chạm mặt sân.
Vấn đề nằm ở chính Nadal và sự vươn lên của các đối thủ khác. Thất bại ở năm 2011 là Nadal phải đối mặt với một Djokovic kiệt xuất ở các giải đấu, trong đó có trận chung kết giữa họ ở Wimbledon.
Thất bại của Nadal năm 2013 là vì chấn thương đã lấy đi cơ hội được chuẩn bị kỹ lưỡng. Nadal đã không tham dự giải sân cỏ nào trước khi tới London. Kết cục anh thua Steve Darcis ở vòng 1.
 |
| Nadal có thể làm được gì? Ảnh: Internet. |
Năm 2012 là sự bất ngờ của Lukas Rosol, một cây giao bóng và thực hiện những cú thuận tay trong tâm thế quên cả trời đất, ra đòn cú nào là để ăn điểm trực tiếp cú đó. Điều này cũng đã được lặp lại ở Wimbledon 2014 trước một Nick Kyrgios – một trong những "kẻ nổi loạn" của tennis 2014-2015 và có thể tạo ra những bước tiến lớn trong tương lai.
Thực tế tổng hợp từ ba năm thất bại của Nadal là các đối thủ ở trong top 50 đều có niềm tin là họ có thể làm nên điều gì đó trước huyền thoại người Tây Ban Nha. Còn bản thân Nadal bắt đầu hoài nghi về chính bản thân, không còn tự tin như trước.
Năm 2015 có thể là một sự khác biệt khi Nadal giờ đang lành lặn. Anh đã có sự chuẩn bị tốt hơn, vô địch Stuttgart và thất bại ở Queen. Đây cũng là lần đầu tiên trong 10 năm qua Nadal có thời gian chuẩn bị dài cho Wimbledon bởi tất cả các lần tham dự trước anh đều phải cầy ải cho tới ngày cuối cùng ở Roland Garros.
Ở vòng 1, trước Bellucci, Nadal lại ôm sân, lại chơi biến hóa từ cú serve (kỹ thuật giao bóng xoáy slice của Nadal rất hợp với sân cỏ) cho tới việc xử lý cú trái trong khi vẫn sử dụng cú đánh làm nên thương hiệu của mình là né trái đánh phải nhờ bộ chân cực nhanh.
Đó là sự khởi đầu không tồi cho một chặng đường phía trước rất khó đoán định với Nadal.
Ở đây, anh còn một lợi thế - vị thế vô hại mà nhiều người đặt Nadal vào đó và anh gần như không phải chịu bất cứ áp lực nào.
Xem Nadal chơi thế nào cũng là một thú vị sau bao năm đã xem Nadal chiến đấu.
