Kỳ 1: Bóng đá tổng lực
 |
| Johan Cruyff tặng chữ ký trong lần trở lại Amsterdam |
Johan Cruyff trở lại quê hương trong một ngày mây mù. Đó là Amsterdam, nơi mà ông đã sinh ra lớn lên và khởi đầu sự nghiệp bóng đáchuyên nghiệp cách nay đúng 50 năm. Nhiều cầu thủ trẻ, khoác trên mình áo thi đấu của Ajax hoặc của Feyenoord, 2 đội bóng mà Cruyff từng thi đấu. Tất cả đều hét to tên ông trong vẻ phấn khích và đứa nào cũng muốn được sờ tay mình vào người ông, đứa nào làm được điều đó đều hét to lên, như thể vừa ghi được bàn thắng đẹp. Cái tên Johan Cruyff vẫn còn là sức hút bất tận với mọi cầu thủ ở Hà Lan, dù là đang thi đấu cho đội bóng ở trường hay đang chơi ở giải VĐQG.
Thật khó mà tin là Cruyff đã 67 tuổi. Người ta vẫn còn nhớ Cruyff của những pha đi bóng qua người đối thủ một cách ngoạn mục để rồi hạ thủ môn đối phương bằng cú sút ngoạn mục không kém. Hoặc người ra nhớ Cruyfff khi là HLV với đúng phong thái của Cruyff-cầu-thủ: sôi nỗi, hào hứng và kiên định. Bây giờ, Cruyff vẫn còn có thể xỏ giày, mặc áo ra sân nhưng dấu ấn thời gian đã hằn lên nét mặt và dáng vẻ của ông. Cruyff đã nhiều thay đổi, kể cả trong suy nghĩ.
Ông có mặt tại sân Olympic Stadium, nơi được nâng cấp nhờ tài trợ của Quỹ Johan Cruyff, tổ chức được ông lập ra để hỗ trợ cho các thiếu niên không có điều kiện thi đấu bóng đá một cách đàng hoàng. Các em nhỏ biết điều đó và chúng thể hiện lòng ngưỡng mộ ông bằng cách làm nên một mascot kích cỡ như người thật, mặc trang phục thi đấu của Ajax mà chúng gọi là Cruyffie một cách thân thương.
Cùng với Alfredo Di Stefano, người vừa qua đời cách nay vài tháng, và Pele cùng Maradona, Cruyff đã tạo nên bộ tứ huyền thoại trong lịch sử bóng đá thế giới. Luôn có tranh cãi ai là cầu thủ xuất sắc nhất trong bộ tứ này, nhưng chắc chắn có một điều khiến Cruyff trở nên vượt trội nhất, đó là khả năng huấn luyện của ông.
Di Stefano rồi Maradona đều từng thử sức trong vai trò này, nhưng nếu Di Stefano còn tìm được đôi chút thành công khi dẫn dắt Real Madrid thì sự nghiệp huấn luyên của Maradona hoàn toàn là thất bại. Pele lại muốn kiếm tiền và kiếm danh trong chính trị hơn nối tiếp sự nghiệp bóng đá bằng một vị trí trong băng chỉ đạo. Chỉ mỗi Cruyff là thành công trong sự nghiệp HLV, chẳng những thế ông còn giữ vững dấu ấn của mình đến tận những lứa cầu thủ sau này của Barcelona.
Di Stefano từng cho rằng “huấn luyện một đội bóng đá là nghề kinh khủng nhất trên đời”. Rất nhiều HLV nổi tiếng đồng ý với ông, nhưng trong số đó không có Cruyff. Thậm chí, ông còn khiến huấn luyện trở thành một nghề cao quý mà không phải ai cũng có thể làm.
Trong thời gian dẫn dắt Barcelona (1988-1996), Cruyff đã biến CLB vùng Catalan thành một đội bóng được cả thề giới ngưỡng mộ với lối chơi tốc độ, tận dụng khoảng trống và luân chuyển vi trí đầy biến hóa. Đó chính là lối bóng đá tổng lực đã từng làm nên danh tiếng của bóng đá Hà Lan, từ Ajax Armsterdam cho đến đội tuyển quốc gia.
Nhiều người cho rằng Rinus Michels là cha đẻ, và là người cha duy nhất, của bóng đá tổng lực. Nhưng chính ông Michels từng thừa nhận nếu không có trí tuệ của Cruyff thì bóng đá tổng lực không thể hoàn chỉnh như người đã biết. Chính Cruyff đã dày công góp ý với ông Michels, thời gian cả hai cùng làm việc ở Ajax, để hình thành lối chơi khiến cả thể giới ngưỡng mộ và mọi đối thủ phải nể phục.
Cho đến bây giờ, những bậc thầy của lối chơi tiki-taka ở Barcelona hiện nay như Xavi Hernandez và Andres Iniesta cũng luôn công nhận những gì họ làm được trên sân hiện nay đều bắt nguồn những gì họ thấy và học được từ Cruyff.
