Jose Mourinho: Thành công hay không là nhờ thành tích

Các cầu thủ Manchester United xếp thành một hàng, kiên nhẫn chờ đợi để nâng cao danh hiệu Europa League 2017. Xung quanh họ là những cầu thủ của Ajax Amsterdam, bại tướng trong trận chung kết diễn ra cách đó vài phút.

Jose Mourinho đi đầu, theo sau là Zlatan Ibrahimovic và một loạt các cầu thủ M.U dính chấn thương. Họ mặc vest hoặc đồ huấn luyện, trong khi tay luôn giữ vững chiếc nạng. Phía sau họ nữa, là đội hình đã thi đấu 90 phút tại Friends Arena, Stockholm, Thụy Điển.

Mourinho bước lên bục nhận giải. Ông bắt tay với Edwin van der Sar (cựu sao M.U, giám đốc điều hành của Ajax), Ed Woodward (phó chủ tịch M.U) và Theodore Theodoridis (tổng thư ký UEFA). Sau đó, ông tiến đến chỗ của Aleksander Ceferin, tân chủ tịch của UEFA, người đang chờ để trao huy chương cho Mourinho.

Mourinho bắt tay Ceferin, lấy huy chương, rồi nghiêng người trong khoảng vài giây, cố gắng thì thầm điều gì đó vào tay Ceferin. Mourinho hẳn là rất tự hào vì trở thành HLV đầu tiên nhận huy chương vô địch từ 3 vị chủ tịch UEFA khác nhau: Lennart Johansson, Michel Platini và Ceferin. Ông bước xuống, mỉm cười hạnh phúc và hướng đến chiếc Cúp vô địch mới nhất của mình.

Nó là một điều tự hào với Mourinho khi chia sẻ cho Ceferin và nhiều người bạn vài ngày sau đêm chung kết. Điều này quan trọng vì một kỷ lục mới đã được tạo ra, một phần lịch sử được ghi dấu với một HLV khẳng định tầm cỡ bằng những chiến thắng ở đấu trường châu Âu.

Nhưng dù có là người chiến thắng rất nhiều trong sự nghiệp, quan điểm của mọi người đối với Mourinho không hề đồng nhất. Điển hình là câu chuyện thù hận giữa Real Madrid của Mourinho và Barcelona của Pep Guardiola. Hồi tháng 4 năm 2011, Real và Barca tất bật chuẩn bị cho 4 trận El Clasico chỉ trong 18 ngày. Thánh Johan Cruyff đã viết một bài phê bình gay gắt Mourinho trên tờ báo xứ Catalunya.

“Mourinho là kiểu HLV chỉ nghĩ về kết quả, chứ không phải về trận đấu. Đó là HLV của những danh hiệu, chứ không phải HLV bóng đá.” Đó như một sự sỉ nhục với Mourinho từ Cruyff. Với ông, chiến thắng đơn giản là không đủ, cuộc hành trình làm nên chiến thắng cũng quan trọng như kết quả.

Mourinho mặc dù nói rằng ông xem đó là một lời khen bằng cách “Cảm ơn”, nhưng lập tức đối đáp: “Tất cả chúng ta ở đây làm việc chăm chỉ cũng để giành chiến thắng và có danh hiệu mà thôi.”

Quan điểm của Mourinho là như vậy, rất đơn giản và không thay đổi. Ông không có thời gian để nói về những chiến thuật cao siêu. Điều quan trọng với Mourinho là chức vô địch, ông muốn làm người cán đích đầu tiên, người phá kỷ lục, người viết nên lịch sử. Tất cả những thứ còn lại với Mourinho, là ảo ảnh. Chốt lại, như cách ông nói sau chiến thắng tại Stockholm: “Có rất nhiều nhà thơ trong bóng đá, nhưng các nhà thơ đó không giành nhiều danh hiệu.”

Một trong số những “nhà thơ” của bóng đá là Pep, và mối thù hằn giữa ông với Mourinho thật dễ hình dung. Họ đã trải qua gần 10 năm cạnh tranh liên tục: cho vị trí HLV tại Barca (2008), tại bán kết Champions League 2010 và những năm tiếp theo ở La Liga. Giờ đây Mourinho ở M.U còn Pep ở Man City, họ cùng ở một thành phố và cạnh tranh cho danh hiệu Ngoại hạng Anh. Đêm nay, họ chạm trán ở Old Trafford vì mục tiêu cao cả đó.

Pep khác với những “nhà thơ” khác mà Mourinho từng “quơ đũa”, vì ông có nhiều danh hiệu. Đây là cuộc đối đầu giữa hai trường phái: Pep thích sự lãng mạn còn Mourinho thực dụng. Một người tập trung vào hoàn thiện quá trình thi đấu, người còn lại chỉ chăm chăm vào kết quả.

Như nhà báo Ý Paolo Condo đã viết trong ‘The Duellist’ - cuốn sách của ông về cặp đối thủ này trong thời gian tại Tây Ban Nha - “Mourinho muốn giành chiến thắng. Pep muốn sáng tạo.”

Cuộc đối đầu của họ thật thú vị, như việc tái hiện lại cuộc đấu trí giữa César Luis Menotti và Carlos Bilardo ở bóng đá Argentina những năm 1980 và 1990. Menotti là người yêu sự lãng mạn. Ông muốn đội bóng của mình thi đấu phiêu lưu một chút. Bilardo là người thực tế và thận trọng hơn. Triết lý của ông đơn giản chỉ gói gọn là ‘Tôi muốn giành chiến thắng’.

Về cơ bản, kế hoạch và mục tiêu của Pep cùng Mourinho rất đơn giản và giống nhau: làm theo cách của mình để hướng đến chiến thắng. Nhưng cách làm của Mourinho thường hay bị chỉ trích. Giống như Menotti từng nói rằng Bilardo và đội bóng của ông tạo ra những ‘tên ngốc hữu dụng’, những người chỉ biết vâng lời và làm theo sự chỉ dẫn, hất văng mọi niềm vui từ trận đấu.

Những lời chỉ trích tương tự rất quen thuộc với Mourinho. Luôn có những nhận xét về việc ông “đậu xe buýt” trong các trận đấu lớn, họ nói rằng cách ông làm đang phá hoại bóng đá và phong cách dẫn dắt của Mourinho phần nào đó không xứng đáng với CLB đã bỏ tiền mời ông về làm việc.

Khi còn ở Real, Mourinho đã bị Alfredo Di Stefano cảnh báo về điều này. Trong một cuốn sách thời điểm đó, nhà báo Diego Torres dẫn nguồn tin từ các cầu thủ Real rằng Mourinho chỉ đạo các học trò không giữ bóng quá lâu. Lí do là vì “bất cứ ai đang cầm bóng đều có sự sợ hãi nhất định”. Đầu mùa này, Jurgen Klopp hết sức chán nản khi M.U của Mourinho chơi phòng ngự quá tiêu cực tại Anfield.

Phản ứng của Mourinho luôn giống nhau: không chỉ nhắc lại những chiến thắng và danh hiệu trong quá khứ, ông còn biết cách ăn mừng khi dập tắt những đối thủ nổi tiếng của mình.

Ở Madrid, ông cũng hay nhắc về số bàn thắng kỷ lục - 120 - của Real tại La Liga năm 2012 để đáp trả những chỉ trích nói rằng đội bóng của ông thiếu khả năng tấn công. Làm thế nào một đội bóng ghi bàn nhiều như vậy lại bị gắn mác phòng ngự? Điều này một lần nữa phản ánh đúng con người Mourinho, ông chỉ quan tâm đến kết quả (số bàn thắng) chứ không phải quá trình tạo ra những bàn thắng đó.

Trong một buổi phỏng vấn với The Times of London đầu năm nay, Mourinho đề cập đến 3 nhà vô địch Ngoại hạng Anh gần nhất: Chelsea (của Antonio Conte), Leicester City (của Cladio Ranieri) và Chelsea (của ông), đội nào chơi tấn công nhiều hơn. “Đội nào chơi thứ bóng đá chất lượng hơn? Đó là đội của tôi, nhưng không ai nói!” Mourinho nhấn mạnh.

Sự nghiệp và hình ảnh của Mourinho được xây dựng từ những kỷ lục và danh hiệu trong suốt nhiều năm qua, nhưng tiêu chí đánh giá về ông khác với những người còn lại. Cũng giống như những “nhà thơ” mà Mourinho đề cập, họ có thể không có nhiều danh hiệu, nhưng cách họ giành chiến thắng trong các trận đấu xứng đáng được ngợi khen, có thể xem là một dạng của sự vĩ đại.

Với Mourinho, những thành tựu đã đạt được trong sự nghiệp, khiến ông khao khát hơn bất kỳ thứ gì, bởi vì nó được tạo ra từ chính triết lý mà ông theo đuổi.

Video trận chung kết Europa League 2017 giữa M.U và Ajax

*Theo NYTimes