Đã từ lâu, giải VĐ châu Âu vẫn luôn được biết tới như sân đấu hấp dẫn và chất lượng hàng đầu ở cấp ĐTQG, chỉ sau World Cup. Cũng giống như World Cup trong những năm đầu đời, EURO đã gặp phải khá nhiều khó khăn trước khi được hưởng ứng rộng rãi.
1. Lịch sử ra đời
Sáng kiến tổ chức một giải đấu để chọn ra đội bóng xuất sắc châu Âu được ngài Henri Delaunay - Tổng thư ký LĐBĐ Pháp ấp ủ từ những năm 1927. Tuy nhiên, vì nhiều lí do khác nhau mãi đến năm 1954 ý tưởng đó mới được UEFA hiện thực hóa.
Sau thời gian dài vận động, đến năm 1957, Nghị viện châu Âu đã quyết định thông qua kế hoạch tổ chức giải đấu, 2 năm sau khi cha đẻ của nó qua đời. Khi đó giải đấu lấy tên: Cúp các QG châu Âu (Nations Cup) và được tổ chức 4 năm một lần. Ban đầu các đội sẽ tham gia vòng đấu sơ loại theo thể thức 2 lượt đi/về để chọn 4 đội vào vòng BK, được đăng cai bởi một quốc gia do UEFA chỉ định.
Trong vòng sơ loại đầu tiên được tổ chức năm 1958, giải đấu nhận được sự hưởng ứng hết sức lạnh nhạt từ các quốc gia. Các cường quốc bóng đá khi đó như Anh, Tây Đức (VĐ Thế giới năm 1954) và Italia đều từ chối tham dự. Tình hình ảm đạm đến mức chỉ đến giờ chót, số đội nộp đơn tham dự mới vượt qua con số tối thiểu 16. Mãi đến năm 1960, kì Euro đầu tiên mới được chính thức diễn ra tại Pháp. Kể từ đó, cứ 4 năm một lần giải lại diễn ra và trở thành một trong những giải đấu hấp dẫn nhất trên thế giới.
2. Linh vật các VCK EURO
Cho đến trước VCK EURO 1980, biểu tượng cho ngày hội bóng đá lớn nhất mùa hè châu Âu vẫn chỉ đơn giản là dòng chữ UEFA và hình ảnh cách điệu màu cờ của nước chủ nhà. Tuy nhiên, VCK EURO 1980 đã đánh dấu một bước ngoặt khi Italia lần đầu tiên sử dụng linh vật. Và từ đó đến nay, linh vật trở thành hình tượng không thể thiếu tại mỗi VCK EURO.
Linh vật của EURO 1980 là một biểu tượng không hề xa lạ với những người yêu mến đất nước Italia: chú bé người gỗ Pinnochio. Chú bé này có chiếc mũi dài với 3 màu đỏ, trắng và xanh lá cây – màu cờ Italia.
4 năm sau đó, nước Pháp đăng cai VCK EURO 1984 và họ cũng chọn linh vật là biểu tượng cho đội tuyển của mình: Gà trống Peno. Chú gà mặc chiếc áo thi đấu của ĐT Pháp. Vào thời điểm đó, những người chịu trách nhiệm sáng tạo ra hình ảnh linh vật thường chọn những con vật gắn liền với đất nước đó. Tuy nhiên quan niệm này về sau cũng đã được thay đổi.
Người Đức năm 1988 và người Thuỵ Điển tại EURO 1992 đều chọn Thỏ làm linh vật cho mình, và những năm đó được coi là năm của những chú thỏ. Chú thỏ tại VCK EURO 1988 được đặt tên là “Berni”, còn người Thuỵ Điển thậm chí không nghĩ ra tên cho linh vật của mình. Chú thỏ đó nghiễm nhiên tên là… “Thỏ” (The Rabbit).
Năm 1996, khi EURO quay trở về quê hương của bóng đá, nước Anh, linh vật là một chú sư tử - biểu tượng của ĐTQG Anh. Người Anh cũng hy vọng việc chọn lựa linh vật giống như biệt danh của đội tuyển sẽ giúp họ đăng quang, như Pháp năm 1984. Tuy nhiên, lần này, “Goaliath” (tên chú sư tử) không đem lại may mắn cho nước chủ nhà vì người chiến thắng lại là ĐT Đức.
4 năm sau, khi VCK EURO lần đầu tiên được đồng tổ chức (Bỉ và Hà Lan năm 2000), linh vật tiếp tục là một chú sư tử. Benelucky là tên của chú sư tử này, được ghép từ tên tiếng Anh của hai đất nước chủ nhà (Belgium và Netherland).
Một cậu bé người gỗ nữa được chọn làm linh vật cho một VCK EURO: Kinaz của người Bồ Đào Nha vào năm 2004. Kinaz mặc chiếc áo thi đấu của ĐT Bồ Đào Nha. Đây được coi là một hình ảnh quảng cáo rất độc đáo và toát lên tinh thần bóng đá: bởi chú bé Kinaz có sự hăm hở, vui sướng khi được chơi đùa cùng quả bóng cùng những bước chạy hất ngược mái tóc ra phía sau.
Trix và Flix, hai linh vật cho VCK EURO 2008, biểu trưng cho hai nước chủ nhà Áo và Thuỵ Sỹ với bộ dạng khá kỳ quái: mái tóc màu đỏ rực tua tủa, không thể biết đó là cậu bé hay cô bé. Màu đỏ của Trix và Flix làm những đứa trẻ liên tưởng đến các nhân vật hoạt hình và vì thế sẽ thu hút được bọn trẻ hơn. Việc có hai linh vật cho một VCK EURO do 2 nước đăng cai đã thể hiện tinh thần đoàn kết và fairplay trong thể thao. Trix và Flix trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng luôn nở một nụ cười sáng khoái đầy hứng khởi.
Giống như EURO 2008, bộ đôi linh vật EURO 2012 cũng là cặp anh em song sinh. Mỗi linh vật vận màu áo tương ứng với quốc kỳ Ba Lan (trắng-đỏ) và Ukraine (vàng-xanh).
3. Điểm qua các kỳ Euro
1960 - Tổ chức tại Pháp: Giải bóng đá châu Âu lần đầu tiên được tổ chức tại Pháp năm 1960. Vòng loại diễn ra theo thể thức loại trực tiếp với hai lượt đi và về cho đến trận bán kết để chọn 4 đội mạnh nhất dự VCK. Euro 1960 có sự góp mặt của ba đội bóng Đông Âu là Liên Xô, Nam Tư, Tiệp Khắc và chủ nhà Pháp. Liên Xô dễ dàng vượt qua Tiệp Khắc vơi tỷ số 3-0. Trận bán kết còn lại, Nam Tư giành chiến thắng nghẹt thở 5-4 trước Pháp.
Trong trận chung kết, Liên Xô đánh bại Nam Tư với tỷ số 2-1 nhờ sự đóng góp lớn của thủ môn huyền thoại Les Yashin và trở thành nhà vô địch châu Âu đầu tiên trong lịch sử. VCK Euro 1960 có 4 trận với 19 bàn thắng được ghi. Có 5 cầu thủ giành danh hiệu vua phá lưới với cùng hai bàn là Heutte (Pháp), Ivanov, Ponedelnik (Liên Xô), Galic và Jerkovic (Nam Tư).
1964 - Tây Ban Nha: VCK Euro lần thứ 2 được tổ chức tại Tây Ban Nha (17/6 - 21/6) và giống như 4 năm trước, Euro 1964 tiến hành vòng loại theo thể thức sân nhà sân khách để chọn 4 đội bóng cuối cùng tham dự VCK: đó là Tây Ban Nha, Hungary, Đan Mạch và Liên Xô.
Trên đường vào chung kết, Tây Ban Nha hạ Hungary 2-1 còn Liên Xô đè bẹp Đan Mạch 3-0. Trong trận chung kết tại Bernabeu, đội chủ nhà giành chiến thắng 2-1 do công của Pereda và Marcelino còn Khusianov gỡ bàn danh dự cho Liên Xô. Dù có huyền thoại Les Yashin trong khung thành nhưng Liên Xô không thể bảo vệ ngôi vô địch. Hungary giành HC đồng sau khi thắng Đan Mạch ở trận trang hạng 3.
Euro 1964 có tổng cộng 4 trận đấu và 13 bàn thắng. Vua phá lưới năm đó là Pereda (TBN) và Bene, Novak (Hungary) cùng được 2 bàn.
1968 - Italia: Kỳ Euro lần thứ ba (5/6 - 10/6) có 4 đội tham dự là Italy, Liên Xô, Anh và Nam Tư. Đội chủ nhà Italy giành chức vô địch đầu tiên trong lịch sử sau khi thắng Nam Tư 2-0 trong trận chung kết (phải đá lại sau khi hòa 1-1) do công Riva và Anastasi. Tại bán kết, Italy vượt qua Liên Xô (hòa 0-0 và tung đồng xu) còn Nam Tư đánh bại Anh 1-0.
So với 2 VCK Euro trước, số lượng các đội tham dự vòng loại tăng lên thành 31 đội, bốc thăm chia bảng thi đấu hai thể thức lượt đi và về chọn 8 đội vào tứ kết. Sau đó, 8 quốc gia này đấu loại trực tiếp (đi và về) chọn ra 4 đội đi dự VCK là Italy, Nam Tư, Liên Xô và Anh.
VCK Euro 1968 có 4 trận đấu và 7 bàn thắng. Vua phá lưới là Dzajic (Nam Tư) với 2 bàn.
1972 - Bỉ: Giải đấu được diễn ra theo thể thức vòng loại giống như 4 năm trước với việc chọn ra 4 đội vào VCK là Bỉ, Hungary, Liên Xô và Tây Đức. Ở bán kết, trong khi Tây Đức đánh bại chủ nhà Bỉ 2-1 thì Liên Xô thắng Hungary 1-0.
Trong trận chung kết, với thắng lợi 3-0 trước Liên Xô, trong đó có cú đúp của Gerd Muller, Tây Đức chính thức đăng quang tại Brussels, soán ngôi Italia để trở thành nhà vô địch mới của Châu Âu. Ở trận tranh hạng 3, Bỉ thắng Hungary 2-1 và giành HC đồng.
Với 4 bàn thắng ghi được, huyền thoại Gerd Muller độc chiếm danh hiệu Vua phá lưới. Euro 1972 cũng có 4 trận đấu với tổng cộng 10 bàn thắng (2,5 bàn một trận).
1976 - Nam Tư (cũ): Bốn đội dự giải là Nam Tư, Hà Lan, Tiệp Khắc và Tây Đức. Đội tuyển Tiệp Khắc khi đó với sự xuất hiện của huyền thoại Panenka đã giành chức vô địch sau khi thắng Tây Đức trong trận chung kết (hòa 2-2 ở hiệp chính nhưng người Tiệp thắng 5-3 ở loạt đấu súng) với hình ảnh tiêu biểu là cú "sục" bóng (bấm bóng nhẹ, đánh lừa thủ môn) để đời của Panenka.
Ở bán kết, Tiệp Khắc thắng Hà Lan 3-1 còn Tây Đức vượt qua Nam Tư với tỷ số 4-2. Trong trận tranh hạng 3, Hà Lan hạ gục Nam Tư 3-2 và giành HC đồng. Có 19 bàn thắng được ghi trong 4 trận (trung bình 4,75 bàn một trận). Vua phá lưới là Dieter Muller của Đức với 4 bàn.
1980 - Italia: Giải đấu có sự tham gia của 8 đội là Bỉ, Nam tư, Tiệp Khắc, Anh, Hy Lạp, Italy. Hà Lan, Tây Ban Nha và Tây Đức. Các đội chia thành hai bảng đá vòng tròn một lượt chọn hai đội đầu bảng đá chung kết còn hai đội nhì bảng dự trận tranh hạng ba.
Đương kim vô địch Tiệp Khắc giành HC đồng sau khi thắng Italy trong loạt đá 11m với tỷ số 9-8 (hòa 1-1 hai hiệp chính). Ở trận chung kết, Tây Đức lần thứ 2 đoạt chức vô địch châu Âu sau khi thắng Bỉ 2-1 với hai bàn thắng cú đúp của Hrubesch. Euro 1980 có 27 bàn thắng trong 14 trận (1,93 bàn một trận). Vua phá lưới là tiền đạo Klaus Allofs của Tây Đức với 3 bàn.
1984 - Pháp: Đội chủ nhà giành chức vô địch một cách xứng đáng, đánh dấu sự ra đời của bộ tứ huyền ảo Alain Giresse - Jean Tigana - Luis Fernandenz - Michel Platini. Giải đấu có sự tham gia của 8 đội là Bỉ, Đan Mạch, Pháp, Bồ Đào Nha, Romania, Tây Ban Nha, Nam Tư và Tây Đức.
8 đội được chia thành hai bảng, mỗi bảng 4 đội đá vòng tròn một lượt chọn hai đội vào bán kết. Pháp đánh bại Bồ Đào Nha 3-2 tại bán kết rồi hạ nốt Tây Ban Nha 2-0 ở trận đấu cuối cùng để đăng quang ngôi vô địch. Euro 1984 có 41 bàn thắng trong 15 trận (2,73 bàn một trận), vua phá lưới cũng chính là cầu thủ hay nhất giải, Michel Platini (9 bàn).
1988 - Tây Đức: Dù được chơi trên sân nhà nhưng Tây Đức đã dừng bước trước đội tuyển rất mạnh hồi đó là Hà Lan với bộ ba "Hà Lan bay" Rijkaard - Gullit - Van Basten tại bán kết. Ngay sau đó, "Cơn lốc màu da cam" lên ngôi vô địch sau khi đánh bại Liên Xô 2-0 trong trận chung kết.
Giải đấu có sự tham gia của 8 đội tuyển bao gồm Tây Đức, Liên Xô, Italy, Hà Lan, Đan Mạch, Anh, Tây Ban Nha và Ireland. VCK Euro 1988 có 34 bàn thắng trong 15 trận đấu (2,27 bàn một trận). Cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất là Van Basten (Hà Lan) với 5 bàn thắng.
1992 - Thụy Điển: 34 năm sau World Cup 1958, người dân Thụy Điển lại được sống trong không khí lễ hội của một VCK Euro sôi động. Giải đấu quy tụ 8 đội tuyển: Pháp, Anh, Đức, Hà Lan, Thụy Điển, SNG (cộng đồng các quốc gia độc lập, tách ra từ Liên Xô), Scotland và Đan Mạch. Được gọi thay thế đội tuyển Nam Tư rút khỏi giải (nội chiến), "Những chú lính chì" Đan Mạch đã gây bất ngờ lớn với chức vô địch "vô tiền khoáng hậu" trong lịch sử sau. Năm đó, đội tuyển Bắc Âu này trình làng một thế hệ đầy tài năng, trong đó nổi bật nhất là anh em Michael và Brian Laudrup cùng thủ môn Peter Schmeichel.
Nằm cùng bảng với hai đại gia Anh, Pháp và chủ nhà Thụy Điển nhưng Đan Mạch bất ngờ vượt mặt Anh và Pháp để cùng nước láng giềng Thụy Điển tiến vào bán kết một cách ấn tượng. Đến bán kết, Đan Mạch đã chơi một trận bán kết tưng bừng và đánh bại đương kim vô địch khi đó là Hà Lan trên chấm 11m (hòa 2-2 trong hiệp đấu chính thức). Đến chung kết, Đan Mạch đã viết lên câu chuyện cổ tích khi hạ nốt Đức 2-0 với hai bàn thắng của Jensen và Vilfort.
Euro 1992 có 32 bàn thắng trong 15 trận (2,13 bàn mỗi trận). Bốn cầu thủ nhận danh hiệu đồng vua phá lưới gồm có Brolin (Thụy Điển), Bergkamp (Hà Lan), Riedle (Đức) và Larsen (Đan Mạch) cùng được 3 bàn.
1996 - Anh: VCK Euro 1996 đánh dấu bước tiến lớn với việc tăng số đội dự giải từ 8 đội thành 16 đội. Nước Anh được chọn làm địa điểm đăng cai Euro lần này. Nhưng giấc mơ của đội chủ nhà tan vỡ sau khi thua đội tuyển Đức tại bán kết sau loạt đá 11m định mệnh. Người Đức chứng tỏ sự lỳ lợm và bản lĩnh khi lần thứ ba lên ngôi vô địch châu Âu sau khi đánh bại tuyển Czech 2-1 tại sân Wembley với cú đúp của Bierhoff.
Đội bóng để lại ấn tượng sâu đậm nhất năm đó là Czech, với thế hệ tài năng của Nedved, Kuka, Rada, Nemec, Berger với ngôi sao sáng nhất là Poborsky. Không được đánh giá cao từ đầu giải nhưng đội bóng thuộc Tiệp Khắc cũ đã lần lượt loại Italy, Bồ Đào Nha, Pháp trước khi gục ngã đau đớn trước người Đức, khi đó cũng rất mạnh với Kilnsmamn, Sammer, Scholl, Bierhoff.
Euro 1996 có tổng cộng 64 bàn thắng sau 31 trận (2,06 bàn mỗi trận). Vua phá lưới là Alan Shearer (Anh) với 5 bàn. Cầu thủ tiêu biểu của giải là Jurgen Klinsmamn (Đức).
2000 - Bỉ và Hà Lan: Với thế hệ xuất chúng Zidane, Djokaeff, Deschamp, Thuram, Blanc, Vieira., đội tuyển Pháp lần thứ hai lên ngôi vô địch châu Âu với bàn thắng vàng của David Trezeguet. Trên đường tiến vào chung kết, họ đã bỏ lại sau lưng rất nhiều anh hào như Czech, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.
Đội tuyển Italy đã để lại nuối tiếc rất lớn trong lòng người hâm mộ bởi nếu Cannavaro không sơ sẩy để Wiltord gỡ hòa ở phút cuối cùng, chiếc Cup đã thuộc về đội bóng bên bờ Địa Trung Hải. Đương kim vô địch Đức là đội bóng gây thất vọng nhất khi bị loại ngay từ vòng đấu bảng khi chỉ giành 1 điểm và xếp cuối bảng.
Euro 2000 có 31 trận đấu với 85 bàn thắng (trung bình 2,74 bàn mỗi trận). Vua phá lưới là Kluivert (Hà Lan) và Milosevic (Nam Tư) với 5 bàn. Cầu thủ tiêu biểu của giải là Zidane (Pháp)
2004 - Bồ Đào Nha: Trước giải, ai cũng nghĩ Hy Lạp là đối thủ ưa thích của mọi đối thủ nhưng dưới sự dẫn dắt của "Phù thủy" Otto Rehhagel, đội bóng xứ sở các vị thần đã đưa người hâm mộ đi từ bất ngờ này đến những bất ngờ khác: loại Tây Ban Nha ở vòng bảng, Pháp ở tứ kết, Czech ở bán kết và cuối cùng hạ gục chủ nhà Bồ Đào Nha trong trận chung kết tại Lisbon với cú đánh đầu định mệnh của Charisteas.
Italy và Đức là hai đại gia để lại thất vọng lớn nhất khi tiếp tục bị loại ở vòng bảng, dù khi đó họ dự giải với tư cách là đương kim vô địch châu Âu và đương kim vô địch thế giới. Tại giải đấu này, có 77 bàn thắng được ghi trong 31 trận đấu (2,48 bàn mỗi trận). Vua phá lưới là Milan Baros (Czech) với 5 bàn còn Cầu thủ tiêu biểu là đội trưởng Zagorakis (Hy Lạp).
2008 - Áo và Thụy Sĩ: Các đội tuyển như Đức, Tây Ban Nha, Pháp, Ý, Bồ Đào Nha được xem là các ứng cử viên hàng đầu của chức vô địch. Nhưng tất nhiên, chỉ có 2 cái tên xứng đáng nhất lọt vào chung kết là Tây Ban Nha và Đức. Cuối cùng, Tây Ban Nha đã lên ngôi lần vô địch lần thứ 2 trong lịch sử với pha ghi bàn duy nhất của Fernaldo Torres. Đội tuyển Nga dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Guss Hiddink đã gây bất ngờ khi lọt vào bán kết. Vua phá lưới là David Villa của Tây Ban Nha với 4 bàn thắng, Xavi đạt danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất giải.
1. Lịch sử ra đời
Sáng kiến tổ chức một giải đấu để chọn ra đội bóng xuất sắc châu Âu được ngài Henri Delaunay - Tổng thư ký LĐBĐ Pháp ấp ủ từ những năm 1927. Tuy nhiên, vì nhiều lí do khác nhau mãi đến năm 1954 ý tưởng đó mới được UEFA hiện thực hóa.
 |
| Ngài Henri Delaunay. Ảnh: Internet. |
Sau thời gian dài vận động, đến năm 1957, Nghị viện châu Âu đã quyết định thông qua kế hoạch tổ chức giải đấu, 2 năm sau khi cha đẻ của nó qua đời. Khi đó giải đấu lấy tên: Cúp các QG châu Âu (Nations Cup) và được tổ chức 4 năm một lần. Ban đầu các đội sẽ tham gia vòng đấu sơ loại theo thể thức 2 lượt đi/về để chọn 4 đội vào vòng BK, được đăng cai bởi một quốc gia do UEFA chỉ định.
Trong vòng sơ loại đầu tiên được tổ chức năm 1958, giải đấu nhận được sự hưởng ứng hết sức lạnh nhạt từ các quốc gia. Các cường quốc bóng đá khi đó như Anh, Tây Đức (VĐ Thế giới năm 1954) và Italia đều từ chối tham dự. Tình hình ảm đạm đến mức chỉ đến giờ chót, số đội nộp đơn tham dự mới vượt qua con số tối thiểu 16. Mãi đến năm 1960, kì Euro đầu tiên mới được chính thức diễn ra tại Pháp. Kể từ đó, cứ 4 năm một lần giải lại diễn ra và trở thành một trong những giải đấu hấp dẫn nhất trên thế giới.
2. Linh vật các VCK EURO
Cho đến trước VCK EURO 1980, biểu tượng cho ngày hội bóng đá lớn nhất mùa hè châu Âu vẫn chỉ đơn giản là dòng chữ UEFA và hình ảnh cách điệu màu cờ của nước chủ nhà. Tuy nhiên, VCK EURO 1980 đã đánh dấu một bước ngoặt khi Italia lần đầu tiên sử dụng linh vật. Và từ đó đến nay, linh vật trở thành hình tượng không thể thiếu tại mỗi VCK EURO.
Linh vật của EURO 1980 là một biểu tượng không hề xa lạ với những người yêu mến đất nước Italia: chú bé người gỗ Pinnochio. Chú bé này có chiếc mũi dài với 3 màu đỏ, trắng và xanh lá cây – màu cờ Italia.
4 năm sau đó, nước Pháp đăng cai VCK EURO 1984 và họ cũng chọn linh vật là biểu tượng cho đội tuyển của mình: Gà trống Peno. Chú gà mặc chiếc áo thi đấu của ĐT Pháp. Vào thời điểm đó, những người chịu trách nhiệm sáng tạo ra hình ảnh linh vật thường chọn những con vật gắn liền với đất nước đó. Tuy nhiên quan niệm này về sau cũng đã được thay đổi.
Người Đức năm 1988 và người Thuỵ Điển tại EURO 1992 đều chọn Thỏ làm linh vật cho mình, và những năm đó được coi là năm của những chú thỏ. Chú thỏ tại VCK EURO 1988 được đặt tên là “Berni”, còn người Thuỵ Điển thậm chí không nghĩ ra tên cho linh vật của mình. Chú thỏ đó nghiễm nhiên tên là… “Thỏ” (The Rabbit).
Năm 1996, khi EURO quay trở về quê hương của bóng đá, nước Anh, linh vật là một chú sư tử - biểu tượng của ĐTQG Anh. Người Anh cũng hy vọng việc chọn lựa linh vật giống như biệt danh của đội tuyển sẽ giúp họ đăng quang, như Pháp năm 1984. Tuy nhiên, lần này, “Goaliath” (tên chú sư tử) không đem lại may mắn cho nước chủ nhà vì người chiến thắng lại là ĐT Đức.
4 năm sau, khi VCK EURO lần đầu tiên được đồng tổ chức (Bỉ và Hà Lan năm 2000), linh vật tiếp tục là một chú sư tử. Benelucky là tên của chú sư tử này, được ghép từ tên tiếng Anh của hai đất nước chủ nhà (Belgium và Netherland).
Một cậu bé người gỗ nữa được chọn làm linh vật cho một VCK EURO: Kinaz của người Bồ Đào Nha vào năm 2004. Kinaz mặc chiếc áo thi đấu của ĐT Bồ Đào Nha. Đây được coi là một hình ảnh quảng cáo rất độc đáo và toát lên tinh thần bóng đá: bởi chú bé Kinaz có sự hăm hở, vui sướng khi được chơi đùa cùng quả bóng cùng những bước chạy hất ngược mái tóc ra phía sau.
Trix và Flix, hai linh vật cho VCK EURO 2008, biểu trưng cho hai nước chủ nhà Áo và Thuỵ Sỹ với bộ dạng khá kỳ quái: mái tóc màu đỏ rực tua tủa, không thể biết đó là cậu bé hay cô bé. Màu đỏ của Trix và Flix làm những đứa trẻ liên tưởng đến các nhân vật hoạt hình và vì thế sẽ thu hút được bọn trẻ hơn. Việc có hai linh vật cho một VCK EURO do 2 nước đăng cai đã thể hiện tinh thần đoàn kết và fairplay trong thể thao. Trix và Flix trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng luôn nở một nụ cười sáng khoái đầy hứng khởi.
 |
| Linh vật Euro 2012. Ảnh: Internet. |
Giống như EURO 2008, bộ đôi linh vật EURO 2012 cũng là cặp anh em song sinh. Mỗi linh vật vận màu áo tương ứng với quốc kỳ Ba Lan (trắng-đỏ) và Ukraine (vàng-xanh).
3. Điểm qua các kỳ Euro
1960 - Tổ chức tại Pháp: Giải bóng đá châu Âu lần đầu tiên được tổ chức tại Pháp năm 1960. Vòng loại diễn ra theo thể thức loại trực tiếp với hai lượt đi và về cho đến trận bán kết để chọn 4 đội mạnh nhất dự VCK. Euro 1960 có sự góp mặt của ba đội bóng Đông Âu là Liên Xô, Nam Tư, Tiệp Khắc và chủ nhà Pháp. Liên Xô dễ dàng vượt qua Tiệp Khắc vơi tỷ số 3-0. Trận bán kết còn lại, Nam Tư giành chiến thắng nghẹt thở 5-4 trước Pháp.
Trong trận chung kết, Liên Xô đánh bại Nam Tư với tỷ số 2-1 nhờ sự đóng góp lớn của thủ môn huyền thoại Les Yashin và trở thành nhà vô địch châu Âu đầu tiên trong lịch sử. VCK Euro 1960 có 4 trận với 19 bàn thắng được ghi. Có 5 cầu thủ giành danh hiệu vua phá lưới với cùng hai bàn là Heutte (Pháp), Ivanov, Ponedelnik (Liên Xô), Galic và Jerkovic (Nam Tư).
1964 - Tây Ban Nha: VCK Euro lần thứ 2 được tổ chức tại Tây Ban Nha (17/6 - 21/6) và giống như 4 năm trước, Euro 1964 tiến hành vòng loại theo thể thức sân nhà sân khách để chọn 4 đội bóng cuối cùng tham dự VCK: đó là Tây Ban Nha, Hungary, Đan Mạch và Liên Xô.
Trên đường vào chung kết, Tây Ban Nha hạ Hungary 2-1 còn Liên Xô đè bẹp Đan Mạch 3-0. Trong trận chung kết tại Bernabeu, đội chủ nhà giành chiến thắng 2-1 do công của Pereda và Marcelino còn Khusianov gỡ bàn danh dự cho Liên Xô. Dù có huyền thoại Les Yashin trong khung thành nhưng Liên Xô không thể bảo vệ ngôi vô địch. Hungary giành HC đồng sau khi thắng Đan Mạch ở trận trang hạng 3.
Euro 1964 có tổng cộng 4 trận đấu và 13 bàn thắng. Vua phá lưới năm đó là Pereda (TBN) và Bene, Novak (Hungary) cùng được 2 bàn.
1968 - Italia: Kỳ Euro lần thứ ba (5/6 - 10/6) có 4 đội tham dự là Italy, Liên Xô, Anh và Nam Tư. Đội chủ nhà Italy giành chức vô địch đầu tiên trong lịch sử sau khi thắng Nam Tư 2-0 trong trận chung kết (phải đá lại sau khi hòa 1-1) do công Riva và Anastasi. Tại bán kết, Italy vượt qua Liên Xô (hòa 0-0 và tung đồng xu) còn Nam Tư đánh bại Anh 1-0.
So với 2 VCK Euro trước, số lượng các đội tham dự vòng loại tăng lên thành 31 đội, bốc thăm chia bảng thi đấu hai thể thức lượt đi và về chọn 8 đội vào tứ kết. Sau đó, 8 quốc gia này đấu loại trực tiếp (đi và về) chọn ra 4 đội đi dự VCK là Italy, Nam Tư, Liên Xô và Anh.
VCK Euro 1968 có 4 trận đấu và 7 bàn thắng. Vua phá lưới là Dzajic (Nam Tư) với 2 bàn.
1972 - Bỉ: Giải đấu được diễn ra theo thể thức vòng loại giống như 4 năm trước với việc chọn ra 4 đội vào VCK là Bỉ, Hungary, Liên Xô và Tây Đức. Ở bán kết, trong khi Tây Đức đánh bại chủ nhà Bỉ 2-1 thì Liên Xô thắng Hungary 1-0.
Trong trận chung kết, với thắng lợi 3-0 trước Liên Xô, trong đó có cú đúp của Gerd Muller, Tây Đức chính thức đăng quang tại Brussels, soán ngôi Italia để trở thành nhà vô địch mới của Châu Âu. Ở trận tranh hạng 3, Bỉ thắng Hungary 2-1 và giành HC đồng.
 |
| Gerd Muller, tay săn bàn huyền thoại. Ảnh: Internet. |
Với 4 bàn thắng ghi được, huyền thoại Gerd Muller độc chiếm danh hiệu Vua phá lưới. Euro 1972 cũng có 4 trận đấu với tổng cộng 10 bàn thắng (2,5 bàn một trận).
1976 - Nam Tư (cũ): Bốn đội dự giải là Nam Tư, Hà Lan, Tiệp Khắc và Tây Đức. Đội tuyển Tiệp Khắc khi đó với sự xuất hiện của huyền thoại Panenka đã giành chức vô địch sau khi thắng Tây Đức trong trận chung kết (hòa 2-2 ở hiệp chính nhưng người Tiệp thắng 5-3 ở loạt đấu súng) với hình ảnh tiêu biểu là cú "sục" bóng (bấm bóng nhẹ, đánh lừa thủ môn) để đời của Panenka.
Ở bán kết, Tiệp Khắc thắng Hà Lan 3-1 còn Tây Đức vượt qua Nam Tư với tỷ số 4-2. Trong trận tranh hạng 3, Hà Lan hạ gục Nam Tư 3-2 và giành HC đồng. Có 19 bàn thắng được ghi trong 4 trận (trung bình 4,75 bàn một trận). Vua phá lưới là Dieter Muller của Đức với 4 bàn.
1980 - Italia: Giải đấu có sự tham gia của 8 đội là Bỉ, Nam tư, Tiệp Khắc, Anh, Hy Lạp, Italy. Hà Lan, Tây Ban Nha và Tây Đức. Các đội chia thành hai bảng đá vòng tròn một lượt chọn hai đội đầu bảng đá chung kết còn hai đội nhì bảng dự trận tranh hạng ba.
Đương kim vô địch Tiệp Khắc giành HC đồng sau khi thắng Italy trong loạt đá 11m với tỷ số 9-8 (hòa 1-1 hai hiệp chính). Ở trận chung kết, Tây Đức lần thứ 2 đoạt chức vô địch châu Âu sau khi thắng Bỉ 2-1 với hai bàn thắng cú đúp của Hrubesch. Euro 1980 có 27 bàn thắng trong 14 trận (1,93 bàn một trận). Vua phá lưới là tiền đạo Klaus Allofs của Tây Đức với 3 bàn.
1984 - Pháp: Đội chủ nhà giành chức vô địch một cách xứng đáng, đánh dấu sự ra đời của bộ tứ huyền ảo Alain Giresse - Jean Tigana - Luis Fernandenz - Michel Platini. Giải đấu có sự tham gia của 8 đội là Bỉ, Đan Mạch, Pháp, Bồ Đào Nha, Romania, Tây Ban Nha, Nam Tư và Tây Đức.
 |
| Michel Platini (giữa),Alain Giresse (trái) và Jean Tigana. Ảnh: Internet. |
8 đội được chia thành hai bảng, mỗi bảng 4 đội đá vòng tròn một lượt chọn hai đội vào bán kết. Pháp đánh bại Bồ Đào Nha 3-2 tại bán kết rồi hạ nốt Tây Ban Nha 2-0 ở trận đấu cuối cùng để đăng quang ngôi vô địch. Euro 1984 có 41 bàn thắng trong 15 trận (2,73 bàn một trận), vua phá lưới cũng chính là cầu thủ hay nhất giải, Michel Platini (9 bàn).
1988 - Tây Đức: Dù được chơi trên sân nhà nhưng Tây Đức đã dừng bước trước đội tuyển rất mạnh hồi đó là Hà Lan với bộ ba "Hà Lan bay" Rijkaard - Gullit - Van Basten tại bán kết. Ngay sau đó, "Cơn lốc màu da cam" lên ngôi vô địch sau khi đánh bại Liên Xô 2-0 trong trận chung kết.
Giải đấu có sự tham gia của 8 đội tuyển bao gồm Tây Đức, Liên Xô, Italy, Hà Lan, Đan Mạch, Anh, Tây Ban Nha và Ireland. VCK Euro 1988 có 34 bàn thắng trong 15 trận đấu (2,27 bàn một trận). Cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất là Van Basten (Hà Lan) với 5 bàn thắng.
1992 - Thụy Điển: 34 năm sau World Cup 1958, người dân Thụy Điển lại được sống trong không khí lễ hội của một VCK Euro sôi động. Giải đấu quy tụ 8 đội tuyển: Pháp, Anh, Đức, Hà Lan, Thụy Điển, SNG (cộng đồng các quốc gia độc lập, tách ra từ Liên Xô), Scotland và Đan Mạch. Được gọi thay thế đội tuyển Nam Tư rút khỏi giải (nội chiến), "Những chú lính chì" Đan Mạch đã gây bất ngờ lớn với chức vô địch "vô tiền khoáng hậu" trong lịch sử sau. Năm đó, đội tuyển Bắc Âu này trình làng một thế hệ đầy tài năng, trong đó nổi bật nhất là anh em Michael và Brian Laudrup cùng thủ môn Peter Schmeichel.
Nằm cùng bảng với hai đại gia Anh, Pháp và chủ nhà Thụy Điển nhưng Đan Mạch bất ngờ vượt mặt Anh và Pháp để cùng nước láng giềng Thụy Điển tiến vào bán kết một cách ấn tượng. Đến bán kết, Đan Mạch đã chơi một trận bán kết tưng bừng và đánh bại đương kim vô địch khi đó là Hà Lan trên chấm 11m (hòa 2-2 trong hiệp đấu chính thức). Đến chung kết, Đan Mạch đã viết lên câu chuyện cổ tích khi hạ nốt Đức 2-0 với hai bàn thắng của Jensen và Vilfort.
Euro 1992 có 32 bàn thắng trong 15 trận (2,13 bàn mỗi trận). Bốn cầu thủ nhận danh hiệu đồng vua phá lưới gồm có Brolin (Thụy Điển), Bergkamp (Hà Lan), Riedle (Đức) và Larsen (Đan Mạch) cùng được 3 bàn.
1996 - Anh: VCK Euro 1996 đánh dấu bước tiến lớn với việc tăng số đội dự giải từ 8 đội thành 16 đội. Nước Anh được chọn làm địa điểm đăng cai Euro lần này. Nhưng giấc mơ của đội chủ nhà tan vỡ sau khi thua đội tuyển Đức tại bán kết sau loạt đá 11m định mệnh. Người Đức chứng tỏ sự lỳ lợm và bản lĩnh khi lần thứ ba lên ngôi vô địch châu Âu sau khi đánh bại tuyển Czech 2-1 tại sân Wembley với cú đúp của Bierhoff.
Đội bóng để lại ấn tượng sâu đậm nhất năm đó là Czech, với thế hệ tài năng của Nedved, Kuka, Rada, Nemec, Berger với ngôi sao sáng nhất là Poborsky. Không được đánh giá cao từ đầu giải nhưng đội bóng thuộc Tiệp Khắc cũ đã lần lượt loại Italy, Bồ Đào Nha, Pháp trước khi gục ngã đau đớn trước người Đức, khi đó cũng rất mạnh với Kilnsmamn, Sammer, Scholl, Bierhoff.
Euro 1996 có tổng cộng 64 bàn thắng sau 31 trận (2,06 bàn mỗi trận). Vua phá lưới là Alan Shearer (Anh) với 5 bàn. Cầu thủ tiêu biểu của giải là Jurgen Klinsmamn (Đức).
2000 - Bỉ và Hà Lan: Với thế hệ xuất chúng Zidane, Djokaeff, Deschamp, Thuram, Blanc, Vieira., đội tuyển Pháp lần thứ hai lên ngôi vô địch châu Âu với bàn thắng vàng của David Trezeguet. Trên đường tiến vào chung kết, họ đã bỏ lại sau lưng rất nhiều anh hào như Czech, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.
Đội tuyển Italy đã để lại nuối tiếc rất lớn trong lòng người hâm mộ bởi nếu Cannavaro không sơ sẩy để Wiltord gỡ hòa ở phút cuối cùng, chiếc Cup đã thuộc về đội bóng bên bờ Địa Trung Hải. Đương kim vô địch Đức là đội bóng gây thất vọng nhất khi bị loại ngay từ vòng đấu bảng khi chỉ giành 1 điểm và xếp cuối bảng.
Euro 2000 có 31 trận đấu với 85 bàn thắng (trung bình 2,74 bàn mỗi trận). Vua phá lưới là Kluivert (Hà Lan) và Milosevic (Nam Tư) với 5 bàn. Cầu thủ tiêu biểu của giải là Zidane (Pháp)
2004 - Bồ Đào Nha: Trước giải, ai cũng nghĩ Hy Lạp là đối thủ ưa thích của mọi đối thủ nhưng dưới sự dẫn dắt của "Phù thủy" Otto Rehhagel, đội bóng xứ sở các vị thần đã đưa người hâm mộ đi từ bất ngờ này đến những bất ngờ khác: loại Tây Ban Nha ở vòng bảng, Pháp ở tứ kết, Czech ở bán kết và cuối cùng hạ gục chủ nhà Bồ Đào Nha trong trận chung kết tại Lisbon với cú đánh đầu định mệnh của Charisteas.
 |
| Câu chuyện thần thoại mang tên Hy Lạp. Ảnh: Internet. |
Italy và Đức là hai đại gia để lại thất vọng lớn nhất khi tiếp tục bị loại ở vòng bảng, dù khi đó họ dự giải với tư cách là đương kim vô địch châu Âu và đương kim vô địch thế giới. Tại giải đấu này, có 77 bàn thắng được ghi trong 31 trận đấu (2,48 bàn mỗi trận). Vua phá lưới là Milan Baros (Czech) với 5 bàn còn Cầu thủ tiêu biểu là đội trưởng Zagorakis (Hy Lạp).
2008 - Áo và Thụy Sĩ: Các đội tuyển như Đức, Tây Ban Nha, Pháp, Ý, Bồ Đào Nha được xem là các ứng cử viên hàng đầu của chức vô địch. Nhưng tất nhiên, chỉ có 2 cái tên xứng đáng nhất lọt vào chung kết là Tây Ban Nha và Đức. Cuối cùng, Tây Ban Nha đã lên ngôi lần vô địch lần thứ 2 trong lịch sử với pha ghi bàn duy nhất của Fernaldo Torres. Đội tuyển Nga dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Guss Hiddink đã gây bất ngờ khi lọt vào bán kết. Vua phá lưới là David Villa của Tây Ban Nha với 4 bàn thắng, Xavi đạt danh hiệu cầu thủ xuất sắc nhất giải.
Nguồn: xevathethao.vn |
Copy Link
M.T (Tổng hợp) |
00:00 30/11/-0001
