Lạ lùng chuyện trung vệ nhập tịch ở Đông Nam Á

Với trận thua 0-5 trước Iran, đội tuyển Indonesia vừa khép lại chuỗi trận giao hữu chuẩn bị cho vòng chung kết Asian Cup 2023 với những kết quả không thể tệ hơn. Nổi bật trong chuỗi thất bại với tỷ số đậm này là những sai lầm liên tiếp của các trung vệ nhập tịch trong tay HLV Shin Tae-yong. Tiêu biểu là trung vệ Justin Hubner đang chơi cho Wolverhampton ở Ngoại hạng Anh lại là người mắc nhiều sai sót, bị chỉ trích nhiều nhất, đặc biệt ở trận thua 0-4 trước Lybia.

NHM xứ Vạn đảo có lẽ đã bắt đầu… ngán ngẩm với những tuyển thủ đến từ Anh quốc. Trước đó, Elkan Baggott - trung vệ đang chơi cho Ipswich Town ở giải Hạng Nhất Anh - cũng không đáp ứng được kỳ vọng. Ngay cả ở những trận đấu tầm Đông Nam Á như bán kết và chung kết AFF Cup 2020, Baggott cũng thường xuyên bị các cầu thủ tấn công nhỏ con nhưng nhanh nhẹn đánh bại. Chứng kiến cách mà cầu thủ sinh năm 2002 bị những Faris Ramli của Singapore hay Chanathip Songkrasin của Thái Lan vượt qua dễ dàng, HLV Shin Tae-yong không còn dám sử dụng anh từ đầu trong những trận đấu quan trọng nữa.

Một điều trùng hợp là không chỉ riêng đội tuyển Indonesia, những đội tuyển mạnh của Đông Nam Á cũng nhận về cơn đau đầu từ các trung vệ nhập tịch. Ở đội tuyển Thái Lan, Manuel Bihr và Elias Dolah chưa bao giờ là những lựa chọn hàng đầu, thay vào đó chỉ sắm vai dự bị cho những Kritsada Kaman hay Pansa Hemviboon. Mới nhất, trong trận thua ngược 1-2 trước Trung Quốc tại vòng loại thứ 2 World Cup 2026, Bihr chỉ vào sân thay Pansa Hemviboon khi cầu thủ này bị chấn thương, và đã đóng góp vào kết quả thua khiến HLV Mano Polking “bay ghế”.

Với Malaysia, NHM của đội tuyển có biệt danh Hổ Mã Lai có thể đang rất phấn khởi với thành tích tốt hiện tại của đội nhà, nhưng hàng phòng ngự 3 trung vệ với dàn cầu thủ nhập tịch Dion Cools, Shahrul Saad, Dominic Tan chưa bao giờ đạt được sự ổn định tuyệt đối, thay vào đó liên tục được HLV Kim Pan Gon xáo trộn. Trong khi đó đội tuyển Việt Nam trung thành với chính sách không nhập tịch, chỉ trao cơ hội những cầu thủ Việt kiều. Mà kể cả những Việt kiều như Đặng Văn Robert, Michal Nguyễn, gần nhất là Adriano Schmidt cũng không đáp ứng được yêu cầu trên tuyển.  

Việc các trung vệ nhập tịch đồng loạt thi đấu thất vọng ở các đội tuyển Đông Nam Á có thể nói là một hiện tượng lạ lùng. Những cầu thủ với CV hoành tráng như vậy vốn được mang về để bổ sung chất lượng cho các đội tuyển, sau cùng lại đá kém hơn cả các cầu thủ bản địa, thậm chí trở thành vấn đề khiến các HLV bỏ thì thương mà vương thì tội.

Nhìn vào những trường hợp nêu trên, ta có thể thấy được một số vấn đề chung mà các trung vệ nhập tịch đều gặp phải khi khoác áo các đội tuyển quốc gia Đông Nam Á. Đầu tiên, dù sở hữu chiều cao khủng, khoả lấp được điểm yếu thể hình, chống bóng bổng mà các đội tuyển Đông Nam Á gặp phải, những trung vệ này lại thường tỏ ra vụng về khi phải xử lý bóng trong chân hoặc khi 1 đấu 1, can thiệp đoạt bóng trên mặt đất.

Ngay cả khi được ăn tập ở môi trường Ngoại hạng Anh, Justin Hubner vẫn chuyền hỏng, để mất bóng tai hại khi đội tuyển Indonesia muốn phối hợp từ sân nhà. Một ví dụ kinh điển khác phải kể đến Elias Dolah khi đá cho tuyển Thái Lan ở AFF Cup 2020.

Hiệp 2 trận bán kết lượt về gặp Việt Nam, trung vệ có dòng máu Thuỵ Điển xuất sắc bẻ gãy hoàn toàn các pha tấn công của đối thủ. Đó là thời điểm các học trò của HLV Park Hang-seo quá nôn nóng, liên tục phất bóng dài vào vòng cấm Thái Lan, dẫn đến Elias Dolah cao 1m96 chỉ còn nhiệm vụ đơn giản là liên tục tì đè, đánh đầu phá bóng.

Màn trình diễn trước Việt Nam của Dolah khiến HLV Mano Polking tin tưởng anh hơn, cho đá chính ở trận chung kết AFF Cup 2020. Tuy nhiên, khi phải đối mặt với cách tấn công trực diện, đi bóng phối hợp khéo léo từ Indonesia, Elias Dolah lập tức bị đuối toàn tập, bị rút ra ngay từ phút 39. Cầu thủ vào thay người là Pokklaw Anan, một tiền vệ được kéo xuống chơi trung vệ, còn chơi chắc chân hơn Dolah và đảm bảo cho Thái Lan sạch lưới, mở ra thắng lợi 4-0.

Ngoài sự vụng về với bộ khung cơ thể to lớn, các trung vệ nhập tịch còn đối mặt vấn đề lớn là ngôn ngữ. Không nhiều cầu thủ nhập tịch có thể giao tiếp thoải mái bằng tiếng bản địa, trong khi vị trí trung vệ lại đòi hỏi họ phải chỉ đạo, liên lạc liên tục, ăn ý với đồng đội.

Hệ quả là sai lầm dễ xuất hiện từ những tình huống thiếu giao tiếp, không hiểu ý của các trung vệ nhập tịch với những cầu thủ thi đấu xung quanh. Ngược lại với khó khăn của các trung vệ nhập tịch, Kritsada Kaman hay Rizky Ridho dễ dàng trở thành thủ lĩnh trong phòng tuyến của Thái Lan và Indonesia, nhờ chuyển tải được tầm nhìn chiến thuật thành thông tin, chỉ đạo cụ thể cho đồng đội.

Tất nhiên, làn sóng nhập tịch gần đây ở Đông Nam Á cũng ghi nhận một số trường hợp trung vệ hoà nhập nhanh, thi đấu tốt, như Jordi Amat của Indonesia. Tuy nhiên, tỷ lệ vẫn là quá thấp so với những “bom xịt”. Từ thực tế này, các Liên đoàn bóng đá và ban huấn luyện đội tuyển quốc gia xem ra sẽ cần cẩn trọng hơn trong việc lựa chọn nhập tịch cầu thủ, đặc biệt ở những vị trí trọng yếu như trung vệ, tránh lợi bất cập hại, vừa ảnh hưởng đến kết quả và làm mất cơ hội thi đấu của các tài năng bản địa.

(Bạn đọc: Ngọc Bách)