Thế giới không tưởng của Zeman

Zeman khẳng định rằng, đấy chính là khoảng thời gian sáng tạo nhất trong sự nghiệp cầm quân của ông. Lúc ấy, ở tuổi 27, ông đang làm huấn luyện viên cho đội trẻ Palermo. “Đội bóng gần với những tưởng tượng về bóng đá của tôi nhất chính là đội trẻ Palermo. Ngay từ lúc ấy, tôi đã hiểu rằng, tôi đã chọn một con đường đúng đắn”.

Zeman - Ảnh Getty

Palermo gắn liền với Zeman trong 8 năm, và có lẽ chính vì được chơi rất nhiều môn thể thao, như bóng ném, bóng rổ, bóng chày và đặc biệt là hockey mà bóng đá của Zeman bị tác động mạnh. “Chính hockey đã cho tôi những ý tưởng về những pha đột phá. Trong thể thao, có lẽ chỉ có hockey trên băng mới có tốc độ hơn bóng đá. Những tình huống dẫn đến bàn thắng đều có thể xuất phát từ tốc độ ấy mà không gặp trở ngại nào”.

Chính ở Pescara, lối chơi cũng được xây dựng trên tốc độ và những pha xuyên phá hoặc căng ngang. Các trận đấu tập mang nặng tính chiến thuật bao giờ cũng bắt đầu bằng việc 11 người đá với đội…không có ai, giúp cho Zeman có những ý tưởng về tấn công ở hai biên. Trong giai đoạn làm việc đầu tiên, các cầu thủ chủ yếu dùng tay chơi bóng như bóng ném, chia thành các đội 4 hoặc 5 người. Điều đó giúp Zeman xây nên các sơ đồ chiến thuật di chuyển khác nhau. Giai đoạn hai mới đến chân, với nhiều nhất 3 chạm ở mỗi cầu thủ, nhằm tạo ra một đội hình có chiều dài các tuyến ngắn và tình hình thay đổi liên tục tùy thuộc vào việc đối thủ chơi thế nào.

Những bài học của Zeman bắt đầu từ vị trí thủ môn, người chỉ có 2 phương án: Hoặc chuyền bóng ra các hậu vệ biên hoặc khi các hậu vệ này bị đối phương theo sát, họ sẽ chuyền bóng dài lên cho các tiền đạo. Nếu các hậu vệ biên không gặp trở ngại, họ sẽ đưa bóng vào trung lộ. “Bóng đầu tiên được đưa từ biên vào trung tuyến, sau đó lại đưa ngược trở lại ra biên. Làm thế sẽ tạo ra khoảng trống và giúp cho chúng tôi có ưu thế về người khi tấn công’. Với sự tham gia kiến tạo lối chơi ở hàng tiền vệ, bóng đá của Zeman trở nên hấp dẫn và thuyết phục hơn. Khi có bóng, ba cầu thủ đá ở mỗi biên không tạo thành một hàng dọc, mà biến thành một tam giác để tăng khả năng phối hợp. Chính sự di chuyển của các tiền đạo sẽ định hướng chơi cho các tuyến dưới. Chỉ khi cả hệ thống đó đã vận hành nhuần nhuyễn, đội bóng của Zeman mới bắt đầu chơi một thứ bóng đá nghiêng về trình diễn. Đấy là lúc những cầu thủ có khả năng sáng tạo như Insigne thể hiện khả năng của mình.

Một trong những yêu cầu quan trọng của Zeman để đạt được lối chơi ấy, là các cầu thủ phải có tốc độ và tình trạng thể lực sung mãn nhất. Cả ngày thứ hai được đành cho việc tập aerobic, rồi sau đó các cầu thủ phải chạy 150m và 300m. Các ngày thứ ba và thứ tư tập trung cho việc chạy tốc độ cao ở quãng ngắn. Buổi chiều thứ ba khối lượng tập luôn nặng nhất trong khi chiều thứ tư là các trận đấu tập với các đội nghiệp dư. Các buổi tập thứ năm và sáu, trước khi trận đấu diễn ra vào thứ bảy, chú trọng vào yếu tố kỹ - chiến thuật và kết thúc bằng bài tập bóng chết.

1 Chỉ có một lần duy nhất các CLB của ông xuống hạng, Avellino mùa 2003-2004. 2 Zeman đã đưa 3 CLB lên hạng, là Licata từ Serie C2 lên C1 mùa 1984/85, đưa Foggia từ hạng B lên A mùa 1991/92 và từ hạng C2 lên C1 mùa 2010/11. 8 Zeman bị sa thải 8 lần trong sự nghiệp, với Foggia (1986-1987), Parma (1987-1988), Lazio (1996-1997), Fenerbahce (1999-2000), Napoli (2000-2001), Salernitana (2002-2003), Lecce (2006-2007) và Sao Đỏ Belgrade (2008-2009). 15 Zeman đã dẫn dắt 15 CLB trong sự nghiệp cầm quân, gồm Palermo, Licata, Foggia, Parma, Messina, Lazio, Roma, Fenerbahce, Salernitana, Avellino, Lecce, Brescia, Sao Đỏ Belgrade và Pescara. 127 Đó là số bàn thắng có được trong các trận đấu của các CLB do Zeman dẫn dắt trong năm 2011: 71 bàn được ghi (30 trong 16 trận với Foggia và 41 trong 20 trận của Pescara), 56 bàn thủng lưới (25 với Foggia và 31 với Pescara).