Năm 1987, khi mới 18 tuổi, Vũ Bích Hường đã thiết lập kỷ lục quốc gia ở nội dung 100m rào. Nhưng thành công bước đầu ấy nhanh chóng bị lãng quên bởi “chuyện cơm áo gạo tiền". Thể thao thành tích cao thời bấy giờ không thể mang lại thu nhập đủ sống cho các VĐV. Hai năm sau chị lên xe hoa, rồi sinh con đẻ cái. Mối tình dang dở với môn điền kinh tưởng như sẽ lui vào quá vãng.
Tuy nhiên, niềm đam mê tốc độ thực ra luôn bỏng cháy và thôi thúc chị đến quyết định lịch sử: trở lại với điền kinh. Mọi thứ ban đầu không hề suôn sẻ với bà mẹ một con vì sức khỏe đã giảm sút ít nhiều. Tuy nhiên, với nghị lực phi thường và sự ủng hộ của gia đình, chị nhanh chóng tỏa sáng trở lại. Vũ Bích Hường đoạt HC vàng 100m rào tại Giải vô địch quốc gia năm 1992. Một năm sau, trong lần đầu tiên tham dự SEA Games, chị giành được HC đồng.
Đỉnh cao của Vũ Bích Hường là SEA Games 1995 khi chị bất ngờ đánh bại Elma Muros của Philippines, người được coi là “độc cô cầu bại” ở khu vực Đông Nam Á thời điểm đó, với thành tích 13 giây 69. Tấm HC vàng năm đó đưa điền kinh Việt Nam sang trang mới tại SEA Games.
 |
| Vũ Bích Hường của thời đỉnh cao, với tổng cộng một HC vàng, bốn HC bạc và một HC đồng ở SEA Games. |
Hình ảnh chị bật khóc vì hạnh phúc được phát đi phát lại rất nhiều lần, và trở thành một biểu tượng trong các chương trình về thể thao Việt Nam nhiều năm sau đó. Báo chí khu vực ca ngợi chiến tích đó là “sự kỳ diệu của bà mẹ một con”. Hai năm sau, vẫn ở SEA Games, vẫn là những giọt nước mắt nhưng Vũ Bích Hường khóc vì thua Trecia Robert, một người Mỹ nhập quốc tịch Thái Lan. Tuy nhiên, chủ nhân của tấm HC vàng SEA Games 22 vẫn được xem như một dị nhân, vì thời điểm đoạt được nó, Vũ Bích Hường đã bước sang tuổi… 35.
Sáu năm sau, thể thao Việt Nam lại được phen choáng váng khi Bích Hường quay trở lại đường chạy ở giải Vô địch quốc gia sau ba năm vắng bóng vì sinh đứa con thứ hai. Điền kinh là môn thể thao đòi hỏi tốc độ, sự dẻo dai và bền bỉ tuyệt đối nên thường không có chỗ cho những VĐV đã quá tuổi “băm”. Chính những đặc tính ấy đã tô đậm nỗ lực đáng khâm phục của Bích Hường.
Đường đời nhiều biến cố
Sau khi giã từ sự nghiệp vận động viên, những hào quang quá khứ dần dần chỉ còn là hoài niệm với Vũ Bích Hường. Vinh quang trên đường chạy phải dẹp sang một bên, nhường chỗ cho những mối lo toan chồng chất lên đôi vai gầy. Vũ Bích Hường của đời thường là một người phụ nữ cực kỳ bất hạnh.
Sáu năm trước, đứa con trai út của chị đang khỏe mạnh bỗng mắc phải chứng bệnh “tăng động”. Sinh ra là một đứa trẻ hoàn toàn bình thường, nhưng chỉ vì cô giáo phạt nhốt trong nhà vệ sinh quá nhiều lần mà bé bị hoảng loạn rồi sinh bệnh. Của cải trong ngôi nhà của vợ chồng chị cứ thế đội nón ra đi để lấy tiền chữa bệnh cho con. Thậm chí, hai vợ chồng còn phải bán cả mảnh đất ở cạnh Hồ Tây. Cuộc sống vốn khó khăn lại càng thêm cơ cực.
Thế nhưng, đó dường như mới là sự khởi đầu cho chuỗi ngày đau khổ mà nhà cựu vô địch SEA Games môn điền kinh phải trải qua. Trong những lúc yếu đuối nhất, người phụ nữ luôn cần có bờ vai che chở thì đau đớn thay, năm 2012 chồng chị ra đi vì căn bệnh ung thư phổi. Sinh thời, anh là người chồng tận tụy đã làm thay nghĩa vụ của một người mẹ trong những năm tháng Vũ Bích Hường xa nhà triền miên để cống hiến cho điền kinh.
 |
| Hào quang quá khứ đã lùi xa, nhường lại cho cựu VĐV sinh năm 1969 những khó khăn của cuộc sống hiện tại. Ảnh: Lâm Thỏa. |
Để có chỗ cho mấy mẹ con sinh sống và hương khói cho chồng, chị phải chạy vạy khắp nơi để xin suất mua nhà chung cư giá rẻ ở khu đô thị Việt Hưng (Gia Lâm). Căn nhà ấy do Trung tâm huấn luyện và thi đấu Hà Nội đề xuất đặc cách cho gia đình chị được mua. Mỗi tháng phải trả gần tám triệu đồng trong vòng 10 năm. Nhưng vì không có tiền trả nên sau ba năm ký hợp đồng, gia đình chị mắc nợ gần 300 triệu đồng.
Hết con lâm bệnh nặng, rồi đến chồng qua đời vì ung thư và món nợ to đùng đang treo trên đầu, nếu không có nghị lực phi thường, chắc chắn Vũ Bích Hường đã gục ngã. Ông trời dường như cũng đối xử công bằng với chị. Chồng mất vài tháng, bệnh tình của đứa con trai út đỡ hẳn. Niềm vui được nhân lên khi người con trai cả Nguyễn Ngọc Quang lập gia đình, còn người con trai út biết phụ giúp mẹ việc nhà.
Ngọc Quang giành HC vàng giải VĐQG môn điền kinh đúng ngày sinh nhật của bố. Tấm huy chương vàng quốc gia đầu tiên trong sự nghiệp đáng để ăn mừng, nhưng mẹ con chị Hường chỉ biết ôm nhau khóc. Mỗi khi nhắc đến Quang, chị Hường đều tự hào vì không ngờ đứa con trai lại tiếp bước mình ở nội dung chạy vượt rào mà chị đã theo đuổi suốt 21 năm sự nghiệp điền kinh.
Tưởng như mọi sóng gió đã tạm yên, nỗi bất hạnh đã ở lại sau lưng thì số phận một lần nữa thử thách người phụ nữ có khuôn mặt khắc khổ. Lần này thì chính chị là người gánh chịu tai họa. Cuối năm 2014, trên đường đi làm, chị bị tai nạn khiến đốt cột sống bị dập. Đốt sống số 4 và số 5 lệch ra, chèn ép dây thần kinh khiến chân trái không được nuôi dưỡng và ngày càng teo đi. Cái chân ấy thẳng đơ, teo gần hết thịt và mất cảm giác đến nỗi lấy tay cấu vào cũng chỉ hơi tê tê. Người phụ nữ vốn giàu nghị lực phải chịu cảnh nằm, ngồi một chỗ và đối mặt với nguy cơ bị liệt. Dù được tôi luyện bằng tinh thần “thép” trong thể thao nhưng chị Hường cũng không thể cầm được nước mắt khi nghĩ đến số phận của mình.
Nghị lực vươn lên
Trải qua quá nhiều sóng gió của cuộc đời, người phụ nữ từng được mệnh danh là “linh dương đen” trên đường chạy điền kinh đã hình thành một cơ chế tự vệ trước mọi khổ đau. Rơi nước mắt không đồng nghĩa với sụp đổ. Dường như không có khó khăn nào đánh gục được ý chí kiên cường của chị. Sau khi bị tai nạn, nhờ một số mối quen biết, chị Hường được một thầy lang đến bấm huyệt và kê thuốc. Nhờ kiên trì điều trị, sức khỏe của chị đã dần hồi phục. Chị đã có thể tự đi lại được mà không cần đến nạng. “Hôm nay, tôi đã có thể bước đi bằng đôi chân của mình. Thầy thuốc nói rằng nếu như mọi việc cứ tiến triển tốt như thế này thì tháng sau là khỏi,” chị nói bằng giọng hồ hởi, đôi mắt ánh lên niềm tin rạng ngời. “Trong thời gian chữa bệnh, tôi vẫn được nhận lương đầy đủ. Lãnh đạo của Liên đoàn điền kinh Hà Nội, bạn bè, đồng nghiệp cũng thường xuyên đến thăm hỏi và giúp đỡ tôi rất nhiều. Tôi quyết tâm chữa khỏi bệnh để có một ngày trả ơn những người đã giúp đỡ tôi.”
Thêm một niềm vui nữa đối với chị là bệnh tình của cậu con trai út (11 tuổi) ngày càng biến chuyển tích cực. Chị nói: “Cháu rất ngoan, chỉ nổi nóng khi bị kích động. Dù có đôi lúc cháu hay đòi chơi game và hay cãi mẹ khi không được đồng ý điều gì đó, tôi vẫn vui và luôn hy vọng sức khỏe của cháu sẽ dần ổn định hơn.”
Bên cạnh đó, niềm tin, hy vọng và chỗ dựa lớn nhất về tinh thần của chị Hường chính là người con trai cả Ngọc Quang, hiện là sinh viên năm ba trường Đại học thể dục thể thao Bắc Ninh. Ngày Quang đi thi 110 mét vượt rào nam ở SEA Games 28 vừa qua, chị hồi hộp lắm. Dù Quang không vượt qua vòng loại, chị vẫn lạc quan: “Tôi không hề thất vọng. Trước lúc con lên đường, tôi chỉ nhắn nó là hãy thi đấu hết khả năng của mình. Tôi không bao giờ đòi hỏi huy chương, mà chỉ muốn con mình biết cách đứng lên sau thất bại.”
Với chị Hường, vinh quang xưa giờ đây gần như không còn giá trị. Điều mà chị cần là làm sao có một khoản tiền để chữa khỏi cái lưng, để đi lại được và tiếp tục công tác huấn luyện, để chăm sóc cho cậu út vẫn còn bệnh tật và trả nợ cho ngôi nhà. Cuộc đời éo le là thế, ngày còn thi đấu, chỉ cần bật nhẹ là vượt qua rào chắn cao hơn một mét ở đường chạy, nhưng giờ đây chị chỉ có thể đi lại bằng cách nhích từng bước một. Bao nhiêu biến cố, thử thách đều không thể đánh gục chị thì những khó khăn này chắc chắn chị sẽ vượt qua.
