Cách đây khoảng một thập kỷ, người Tây Ban Nha giới thiệu một khái niệm bóng đá hoàn toàn mới, một phiên bản cuốn phăng mọi đối thủ và được xem như nghệ thuật đỉnh cao của túc cầu đương đại. Họ đặt tên nó là tiki-taka.
Tiki-taka nhanh chóng nổi tiếng toàn cầu bởi sức tàn phá hủy diệt. Sử dụng phiên bản này, Barcelona trong tay Pep Guardiola thống trị Châu Âu bằng cú ăn sáu vĩ đại, Tây Ban Nha rũ bỏ biệt danh Vua vòng loại để bước lên ngôi vương đích thực, với phong độ khủng khiếp đã mang về hai chức vô địch Euro, cùng một World Cup, liên tiếp trong sáu năm.
Tuy nhiên, cũng chính vì lan tỏa quá mạnh mẽ và ấn tượng, người ta chỉ quan tâm đến việc thần thánh hóa tiki-taka bằng những lời ca tụng, mà quên mất bất kỳ mô hình dù tối thượng đến mấy, cũng sẽ tồn tại những yếu điểm.
Với tiki-taka, đó là sự phụ thuộc vào ngòi nổ có đủ sức công phá, như Lionel Messi, hay David Villa. Tương phản với phần còn lại hệ thống, nhiệm vụ chính của hai cái tên này không phải tham gia đan bóng, mà là tung ra những cú đấm quyết định, mang về các bàn thắng.
Tây Ban Nha trong nỗi nhớ David Villa.
Giai đoạn đỉnh cao của Tây Ban Nha, Villa là đầu tàu trên hàng công. Bất cứ khi nào phát hiện khoảng trống, El Guaje lập tức tận dụng nó, như một mũi tên không thể ngăn chặn, khoan phá thẳng vào cầu môn đối phương. Ngày Villa ra đi, La Roja đã hoàn toàn mất đi sự trực diện ấy.
Không Villa, tiki-taka chỉ còn là những đường ban bật chiều ngang bất tận, không điểm đến và cũng không hồi kết. Đến lúc này, người ta chợt giật mình nhớ lại nhận xét của Guardiola cách đây vài năm: "Tôi ghê sợ tất cả những đường chuyền đó, cái gọi là tiki-taka."
Khi một người căm ghét phương tiện giúp ông ta chạm đến mọi ngưỡng vinh quang, ắt hẳn tự thân nó phải mang một mặt tối tiêu cực nào đó.
Tiki-taka của Tây Ban Nha không còn điểm nhấn.
Nhìn vào thất bại của hàng loạt ứng viên vô địch ở giải đấu năm nay, dễ nhận thấy điểm chung giữa tất cả: Tây Ban Nha, Đức, Bồ Đào Nha, Argentina (có Messi nhưng không thể phát huy tối đa tiki-taka vì thiếu những vệ tinh đẳng cấp tương đồng Barcelona) đều phải sớm ngậm ngùi chia tay, dù chiếm giữ thế chủ động.
Kiểm soát bóng nhiều không đồng nghĩa với nắm chắc phần thắng. Các đội tuyển kể trên đều hạnh phúc với việc chuyền qua lại ở khoảng cách 40 mét cách xa khung thành đối thủ, chờ đợi những cơ hội đôi khi không bao giờ đến. Sự thụ động đó khiến họ phải trả giá.
Hoàn toàn tương phản, những người chiến thắng, Mexico, Pháp và Uruguay, chấp nhận rủi ro và dám mạo hiểm. Cả ba sẵn sàng từ bỏ quyền kiểm soát, đặt hy vọng vào khả năng phản công chớp nhoáng và được tưởng thưởng vì sự đơn giản ấy.
Thời của bóng đá đơn giản mà hiệu quả đang trở lại.
Suy cho cùng, một thế trận thoải mái, hoàn toàn nằm trong tay chưa chắc mang về bàn thắng - thứ định đoạt kết quả. Tiki-taka mất đi ngòi nổ quan trọng chỉ còn là cái tên sáo rỗng, vô nghĩa, thiếu tham vọng, với không một ý định tấn công rõ ràng.
Nó vốn đã chết từ lâu, khi Tây Ban Nha không thể tìm ra người kế thừa chiếc áo Số 7 của một Villa quá quan trọng.
