Tiki-taka chỉ mạnh nhất khi đó là đội bóng mạnh nhất?

Tiki-taka cần những con người hoàn hảo

Thật khó để đánh giá đúng mức về giá trị của lối ban bật ngắn mà Pep Guardiola đã phát triển, giúp Barca lên đỉnh thế giới, và những thừa hưởng từ nó đã đem lại nhiều vinh quang cho tuyển Tây Ban Nha. Chỉ có một điểm chung dễ nhận ra, đó là những đội bóng áp dụng phong cách này và gặt hái thành quả đều là những đội bóng có lực lượng mạnh nhất, đồng đều nhất, gắn kết nhất thế giới ở thời điểm ấy, chưa tính đến chuyện họ có đá Tiki-taka hay không.

Tiki-taka đã lỗi thời? Ảnh: Internet

Nhìn theo một hướng khác, thì chưa bao giờ Barca hay Tây Ban Nha phải đối mặt với một đội bóng có nhiều ngôi sao hơn, nhiều nhân tố xuất chúng hơn, lực lượng dày hơn họ trong những giải đấu lớn mà họ giành ngôi vô địch. Điều này diễn ra xuyên suốt World Cup 2010, EURO 2012, cũng như Champions Legaue 2011. EURO 2008 thì chưa phải thời điểm chín muồi của Tiki-taka, và chỉ duy nhất một lần nó hạ gục một đối thủ hùng mạnh ngang ngửa, chính là MU năm 2009 – đây cũng là mốc đánh dấu gian đoạn thống trị của Barca bắt đầu. Tuy nhiên, khi đó đa số các đối thủ đều còn lạ lẫm và chưa nhiều đội tìm ra cách khắc chế Tiki-taka, hoặc không đủ nhân lực để khắc chế nó.

Có thể coi một đội bóng mạnh là tổ hợp của ba yếu tố: lực lượng mạnh, lối chơi hay, và tinh thần chiến đấu cao, đồng lòng, gắn bó. Dường như, tiki-taka không phải một phép thuật tối thượng nào cả, nó chỉ là một phần ba trong phiên bản hoàn mỹ của Barca ngày nào, và với tuyển Tây Ban Nha cũng vậy. Lứa của Messi – Xavi – Iniesta tại Nou Camp, cũng như thế hệ tài năng dày đặc mà Tây Ban Nha có được suốt nhiều năm, đam mê cống hiến và cơn khát danh hiệu, tất cả đã tạo ra những tập thể phi thường như thế.

Theo thời gian, chất lượng con người có những bước lùi, nhiệt huyết phần nào bị ảnh hưởng, lại thêm việc dần bị bắt bài do chỉ biết chơi theo một kiểu, Tiki-taka bắt đầu phải nếm những trái đắng thực sự. Trước các đối thủ xấp xỉ về giá trị lực lượng, Tiki-taka đã không thể chứng minh được nó ưu việt hơn những cách chơi bóng khác. Barca thua Bayern 0-7, Tây Ban Nha thua Brazil 0-3, Bayern thua Real 0-5, Tây Ban Nha thua Hà Lan 1-5, đó không còn là hiện tượng nữa, mà đã là một thực tế rành rành.

Barca của giai đoạn 2009-2011 và những câu hỏi về Tiki-taka

Không phải chiến thắng nào cũng thuyết phục, chức vô địch nào cũng khiến đối thủ cam tâm, nhưng khó có thể phủ nhận, Barca trong những năm tháng vàng son ấy là đội bóng chẳng ai muốn gặp. Cảm giác không thể lấy nổi bóng để chơi chắc hẳn là khủng khiếp với mọi cầu thủ, và dù nhiều người sẽ thấy những trận đấu như vậy nhàm chán, một chiều, thì các fan Barca vẫn hoàn toàn có quyền tự hào, mê đắm với Tiki-taka huyền ảo.

Như đã nói, không phải một mình Tiki-taka mang về những chiếc cup cho Barca. Ở đây cũng không nói đến những tác động nhạy cảm như quyết định của trọng tài, bởi nó luôn có nhiều chiều và tạo ra tranh cãi. Chỉ là, giống như Messi cần có Iniesta và Xavi, Iniesta và Xavi cũng cần có Messi vậy, thì Tiki-taka luôn cần các siêu sao để khiến nó hoàn hảo, tương tự với chiều ngược lại.

Tiki-taka chỉ dành cho đội bóng mạnh với những "siêu sao" ăn ý lẫn nhau. Ảnh: Internet

Thứ khó xuất hiện lần nữa không phải là Tiki-taka, mà là một dàn cầu thủ chơi bóng bên nhau từ nhỏ, trong đó có đến ba người mà nhiều đội chỉ ước mơ có lấy một người trong số đó. Có một chuỗi sự thật mà ai đó muốn cùng Tiki-taka lên đỉnh cần suy nghĩ. Thứ nhất, gần như chưa thể tìm đâu được một bộ ba huyền thoại như Messi – Xavi – Iniesta, hay rộng hơn là một lực lượng “tuyệt đỉnh” như Barca của Pep. Chiến thắng trước MU ở Champions League 2011 không hẳn đến nhờ Tiki-taka, mà đến bởi những khoảnh khắc xuất thần từ Villa và Messi, nó đơn thuần là dấu ấn cá nhân. Dĩ nhiên, Tiki-taka giúp Barca áp đảo, nhưng bản chất chỉ là về tỷ lệ cầm bóng, mà họ thì đã không ít lần thảm bại dù độc chiếm về chỉ số này. Tóm lại, ngay cả với phiên bản được cho là chuẩn nhất của Tiki-taka, thì nhiều lúc nó cũng không phải thứ định đoạt trận đấu.

Thứ hai, Tiki-taka có đúng là công thức tuyệt vời nhất hay không? Nhiều người tin là có, cũng có thể, bởi nó đã làm đảo lộn trật tự bóng đá suốt một khoảng thời gian dài. Tuy nhiên, nếu so sánh một cách đơn giản, vẫn có những lăn tăn nhất định. Bayern mùa 2012-2013 chính xác là một biểu tượng mà hầu hết các fan bóng đá đều ngưỡng phục, họ đã độc bá châu Âu với triết lý tấn công vũ bão. Nhưng, vẫn là Bayern ấy mùa 2013-2014, sau khi bổ sung thêm vài cái tên sáng giá, những trận đấu chệch choạc lại xuất hiện nhiều hơn, họ thua cả trước những đối thủ không bằng mình, và cuối cùng bị Real đè bẹp 5 bàn không gỡ. Đấy là khi họ đá Tiki-taka.

Vẫn với Tiki-taka, Barca lép vế trước một đội bóng thua xa tít về mặt con người là Atletico trong đa số những lần chạm trán suốt mùa giải. Thử ví dụ nếu vẫn là Atletico ấy nhưng lực lượng mạnh ngang bằng, Barca sẽ chống đỡ ra sao? Tất nhiên, bóng đá là rất nhiều trường hợp, không trận nào giống trận nào, bắc cầu là việc làm vô nghĩa. Song nó vô tình lại cũng liên quan tới một thiếu sót khác của Tiki-taka – đó là người ta thường áp dụng nó như một thứ “bùa chiến thắng”, trung thành với nó trong mọi hoàn cảnh, dẫn đến việc dễ dàng mất phương hướng và đổ vỡ khi nó không trôi chảy, họ không hề sẵn sàng cho những phương án khác.

Tin rằng,Tiki-taka vẫn có thể trở lại trong vai trò thống trị, nhưng để được thế nó cần rất nhiều điều. Cần có những tập thể đồng lòng, ăn ý, cần những cá nhân “siêu đột biến” trong đội hình, và cần cả sự linh động để những đội bóng dùng Tiki-taka có thể thích nghi, chiến thắng trước nhiều loại đối thủ. Cũng giống như một khẩu súng nòng dài với sức công phá khủng khiếp, nó giúp ta thắng thế trong đa số các cuộc đụng độ, nhưng nó vẫn sẽ có khi bất lực nếu đối phương đã áp sát bên người, và đó chính là lúc nó chưa chắc đã có tác dụng bằng một con dao.