Khi nói về một thủ môn truyền thống, bạn sẽ nghĩ đến một kẻ cô độc. Một kẻ không biết chơi bóng và bị đẩy xuống bắt gôn. Gã tập luyện một mình và có phòng thay đồ riêng. Gã một mình đứng trước khung thành, đứng lì ở đó chờ đợi tiền đạo đối phương đến gần. Và nếu có cơ hội phát bóng lên, gã sẽ sút quả bóng đó thật mạnh, để nó bay thật xa khỏi cái khung thành yêu quý của gã, để gã lại có thể quay về thế giới riêng của mình. Nghe thật lập dị và nhàm chán phải không? Manuel Neuer cũng nghĩ vậy.
Manuel Neuer là một trong những thủ thành xuất sắc nhất thế giới.
Bạn xem Neuer thi đấu. Một đường chuyền dài vượt tuyến qua đầu cặp trung vệ chậm chạp. Bạn thấy hắn lao tới cách khung thành 35m để phá bóng. Mà thường thì hắn sẽ không phá mà sẽ kiểm soát bóng thật gọn gàng, rồi rê bóng qua tiền đạo, rồi phát động đợt phản công. Gã điên đó không giống như một thủ môn trong tâm trí của bạn. Bởi vì gã có tinh thần Nervenstärke.
Nervenstärke là một từ phức có thể tạm dịch là “sức mạnh tinh thần”, là một phẩm chất tiêu biểu của thủ môn Đức. “Từ khi tôi còn là một đứa trẻ đứng trong khung gỗ, các HLV đã dạy tôi rằng điều đó quan trọng như thế nào đối với một thủ môn.” Neuer chia sẻ. “Đó là cách suy nghĩ, bất kì lúc nào, dù điều gì xảy ra, bạn luôn đứng ở điểm xuất phát. Bạn luôn giữ vững tinh thần. Bạn không tự dằn vặt bản thân sau những sai lầm.” Nervenstärke giúp Neuer tạo ra sự vững vàng, an tâm cho đồng đội và mọi chân sút đều phải chùn chân trước sự tự tin nơi anh. Việc luôn giữ được một cái đầu lạnh giúp Neuer liên tục đưa ra những quyết định hợp lí nhất, một điều vô cùng quan trọng nếu xét đến việc Neuer phải quán xuyến cả phần sân nhà trong bối cảnh hàng hậu vệ dâng cao quá vạch giữa sân trong phần lớn thời gian của trận đấu. Như thánh Johan Cruyff từng nói: “Hãy chơi bóng bằng cái đầu, và đôi chân sẽ phục tùng bạn.”
Băng khỏi khung thành và chơi chân - không còn xa lạ với Neuer.
Những pha băng ra xa khung thành và tắc bóng dũng mãnh có vẻ như là phát kiến mới của Manuel Neuer. Hoàn toàn không phải. Khả năng phán đoán tình hình và lòng dũng cảm là những phẩm chất mà các thủ môn Đức đã luôn thể hiện. Hãy cùng quay lại trận chung kết thế giới năm 1974 giữa Tây Đức và Hà Lan. Đường chuyền của Johann Cruyff loại bỏ hậu vệ cuối cùng của Tây Đức và có vẻ Johnny Rep sẽ có thừa thời gian để kết thúc tình huống đối mặt đơn giản. Tỉ số sẽ là 2-1 cho Hà Lan ở cuối hiệp 1. Nhưng rồi thủ thành Sepp Maier lao ra dũng mãnh, xoài người tắc bóng như một hậu vệ khiến cho Rep vội vàng dứt điểm và bàn tay nhanh như điện của “con mèo Anzig” đã ngăn chặn một bàn thắng mười mươi. Đúng vậy, Sepp Maier chính là “thủ môn quét” đầu tiên của bóng đá Đức, người tiên phong mở đường cho lối chơi hiện đại của những Neuer hay ter Stegen.
Và tất nhiên tinh thần thép cũng vốn là thứ kho báu truyền đời của người Đức, tất nhiên trong đó có cả những thủ môn mà tấm gương lớn nhất cho Neuer là “Người khổng lồ” Oliver Kahn. Người Đức luôn đào tạo tâm lý kỹ lưỡng cho các cầu thủ từ khi còn rất trẻ. Neuer chính là một sản phẩm thành công bậc nhất. Thủ môn xuất sắc nhất, lì lợm nhất của chúng ta từng không hề muốn đứng trong khung gỗ khi còn nhỏ. Nhưng cậu bé ấy đã trở thành thủ môn vì quá nhút nhát. Cậu đến muộn nhất lớp ở buổi tập bóng đầu tiên trong cuộc đời, và đã bị phạt đứng vào trong khung gỗ. Một công việc ngu ngốc, nhưng cậu quá nhút nhát, và đã ngoan ngoãn chấp hành. Có thể nói Nervenstärke của Neuer hay những thủ môn Đức khác là một phẩm chất qua đào tạo lâu dài, có kế hoạch khắt khe chứ hoàn toàn không phải do bẩm sinh mà có.
Tại sao thủ môn lại phá bóng thật mạnh để rồi làm mất quyền kiểm soát? Neuer đã trở thành hình ảnh người gác đền trong mơ mà Cruyff đã tưởng tượng ra từ gần nửa thế kỷ trước: Một cầu thủ đeo găng, làm chủ trái bóng trong chân và là người khởi phát những đường tấn công. Anh hạn chế những tình huống chuyền dài và phá bóng thiếu hợp lí, thay vào đó giữ khoảng cách với đồng đội để luôn trở thành một lựa chọn chuyền bóng tốt, rồi bình tĩnh xử lý và luân chuyển trái bóng. Sau một mùa chơi bóng dưới tay Pep, tỷ lệ chuyền bóng chính xác của “Manu” từ 35% đã tăng lên lên 80. Một thủ môn luôn tìm cách hạn chế bàn thua, nhưng giờ đây Neuer còn muốn đóng góp vào những bàn thắng cho đội bóng. Sự tiến bộ đến chóng mặt ở khả năng chơi bóng của Neuer có lẽ cũng đến tự sự điềm tĩnh và chính xác sẵn có trong tinh thần nervenstärke.
Vẻ mặt tỉnh bơ của Manuel Neuer trước một tình huống bắt bóng thành công.
Tinh thần vững vàng là yếu tố tiên quyết để kiểm soát tình hình, và rõ ràng Neuer đã làm tốt điều đó. Anh giúp đội nắm quyền kiểm soát bóng. Anh làm chủ khoảng ⅓ sân nhà. Để đưa ra quyết định liệu có băng ra cản phá những đường chuyền dài hay không, anh phải tính toán tốc độ, quỹ đạo của quả bóng và cầu thủ đối phương. Nếu trời mưa như ở trận đấu giữa Đức và Algeria ở World Cup 2014, anh có cơ hội dâng cao hơn để lao ra đón đầu những đường bóng bổng trượt nhanh trên mặt cỏ và gây sợ hãi cho đối phương bằng sự dũng mãnh của mình. Anh từng nói: “Sẽ tốt hơn nếu tôi giành được bóng trước tiền đạo đối phương thay vì chờ đợi một tình huống đối mặt. Nếu anh ta không lấy được bóng, anh ta không có cơ hội nào cả.” Đó không phải những pha lao ra của một kẻ điên rồ. Đó là một nhà toán học đang làm tất cả những gì cần phải làm: Giảm thiểu rủi ro cho đội bóng xuống mức thấp nhất. Không có chỗ cho nỗi sợ hãi. Đó không thực sự là lối chơi màu mè hoa mĩ. Đó là lối chơi tối giản đến cực đoan.
Rất ít người đủ khả năng để chơi thứ bóng đá giản đơn. Như lời Cruyff, “Chơi bóng rất đơn giản, nhưng chơi thứ bóng đá đơn giản là điều khó nhất”. Nhưng với tinh thần Nervenstärke và sự dẫn dắt của Pep Guardiola, đó là những gì mà Manuel Neuer đã thể hiện. Cruyff từng mơ về một thủ môn toàn diện có thể chơi thứ bóng đá lãng mạn của ông. Và ông đã kịp chứng kiến giấc mơ đó trở thành hiện thực.
