Bất ngờ lớn nhất của VCK năm đó là sự thiếu vắng gương mặt của những nhà ĐKVĐ Pháp. Sau khi đăng quang trên sân nhà trước đó 4 năm, ĐT của thủ quân Platini bất ngờ bị loại khỏi danh sách những đội bóng có mặt ở Đức với màn trình diễn không tốt ở vòng loại. Hà Lan cũng là đội bóng có một chút xíu bất ngờ, khi họ không có mặt ở VCK 4 năm trước đó, nhưng lại lên ngôi ở lần "tái xuất" này.
 |
| Ruud Gullit gương cao chức vô địch Euro 1988 sau khi Hà Lan thắng Liên Xô 2-0 ở trận chung kết |
Vẫn là thể thức chia làm 2 bảng và mỗi bảng có 4 đội bóng tham gia tranh tài để chọn ra hai đội xuất sắc nhất vào vòng bán kết. Bảng A gồm có đội chủ nhà Tây Đức, Italia, Tây Ban Nha (những người về nhì ở VCK tại Pháp) và cuối cùng là Đan Mạch (đội bóng đã thất bại trước chính Tây Ban Nha cách đó ở trận bán kết cách đó 4 năm). Đội chủ nhà và ĐT Ý là những người đi tiếp với cùng 5 điểm sau 3 trận đấu. Dưới sự dẫn dắt của Franz Beckenbauer, những tài năng như Jurgen Klinsman hay Rudi Voller đã tỏa sáng và đưa đội nhà đến với trận bán kết gặp Hà Lan. Trong khi đó, đội bóng đến từ "đất nước hình chiếc ủng" với những cầu thủ trẻ đầy triển vọng khi đó là Paolo Maldini, Gianluca Vialli và Roberto Mancini đã đánh bại Đan Mạch và Tây Ban Nha sau khi hòa với Tây Đức ở trận đấu đầu tiên. Qua đó tiến đến trận bán kết với ĐT Liên Xô với số điểm ngang bằng với đội chủ nhà.
Cùng được 5 điểm sau 3 trận đấu như Tây Đức và Italia là ĐT Liên Xô của HLV Lobnanovskiy. Sau khi không có mặt trong hai kỳ Euro liên tiếp ở những năm 1980 và 1984, đã trở lại với một đội hình dày dạn kinh nghiệm hơn với bộ khung là các cầu thủ Dinamo Kiev vừa mang về cho "xứ sở bạch dương" chiếc cúp C2 danh giá, sau khi đánh bại Atletico Madrid trong trận chung kết diễn ra ở Stade de Gerland với tỷ số 3-0. HLV huyền thoại người Liên Xô và các học trò đã đánh bại Hà Lan với tỷ số 1-0. Sau đó hòa với CH Ailen 1-1 và hạ gục ĐT Anh khá mạnh khi đó với tỷ số 3-1. ĐT Anh có lẽ là cái tên gây thất vọng nhất mùa giải năm đó, khi họ bị loại ngay sau khi vòng đấu bảng kết thúc. Mặc dù có trong tay những cầu thủ rất tài năng như Peter Shilton đứng trong khung gỗ, rồi đến Glenn Hoddle và Bryan Robson ở tuyến giữa, John Barnes và Peter Beardsley trên hàng công, đặc biệt là sự có mặt của huyền thoại Gary Lineker, một trong những sát thủ trước khung thành đối phương.
ĐT Hà Lan chỉ cần có 4 điểm là theo chân Liên Xô vào vòng bán kết, họ gặp nước chủ nhà Tây Đức và có cuộc lội ngược dòng ngoạn mục để có mặt ở trận chung kết. Dù cho bị dẫn trước bởi bàn thắng của Matthaus ở phút thứ 55, nhưng những pha lập công của Koeman (74') và Van Basten (88') đã khiến những khán giả đến cổ vũ đội chủ nhà trên sân Volksparkstadion phải ra về trong nỗi thất vọng. Ở trận bán kết còn lại, Liên Xô dễ dàng đánh bại ĐT Ý sau hai bàn thắng của Litovchenko và Protasov.
Ở trận chung kết là cuộc tái ngộ giữa hai đội bóng đã từng gặp nhau ở vòng đấu bảng. Lần đó Liên Xô đã đánh bại Hà Lan, nhưng lần này thì kết quả lại ngược lại. "Cơn lốc màu Da cam" đã không cho đối thủ ghi một bàn thắng nào, và bắt Dassaev 2 lần vào lưới nhặt bóng. Đầu tiên là Gullit với pha đánh đầu ở phút thứ 32 của trận đấu. Đến phút thứ 54, Van Basten (cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất giải) đặt dấu chấm hết cho Liên Xô bằng pha bắt vô lê ở khoảng cách 8 mét. Bàn thắng đó đã được bầu chọn là một trong những bàn thắng đẹp nhất ở các VCK Euro từ trước đến nay. Liên Xô cũng có cơ hội rút ngắn khoảng cách, khi được hưởng quả phạt đền ở giữa hiệp 2, nhưng thủ môn của Hà Lan là Breukelen đã từ chối nhận bàn thua sau khi Igor Belanov thực hiện pha đá phạt. Hà Lan xứng đáng với ngôi vô địch lần đầu tiên và cũng là duy nhất cho đến thời điểm này của họ.
