Cuộc chơi sắp ngã ngũ
Hoặc chỉ có một điều dễ khẳng định ngay ở thời điểm này, đó là danh hiệu ấy không thể được trao cho Rafael Nadal, dù anh vô địch Roland Garros và thua trong gang tấc trong trận chung kết Australian Open. Chấn thương loại Nadal ra khỏi các giải đấu quan trọng gần đây sau khi anh bị loại từ vòng 2 ở Wimbledon là những yếu tố đã gạt Nadal ra khỏi cuộc chơi này.
Hoặc cũng có thể nghi ngờ rằng câu hỏi đặt ra ở thời điểm này là quá sớm. Nhưng bốn Grand Slam đã khép lại. Olympic cũng đã phai nhạt dư vị. Và phía trước chỉ còn đúng hai Masters 1000 (ở Thượng Hải rồi tới Paris) cùng với ATP World Tour Final.
Hãy nói một chút về xu thế của hai giải Masters nói trên trong những năm gần đây. Thượng Hải Masters được hưởng những tác động tích cực từ khi thành phố nằm ở phía Đông Trung Quốc này giành được hợp đồng tổ chức Masters Cup (tên gọi cũ của ATP World Tour Finals), nhưng chỉ duy nhất năm 2010 nó quy tụ được đầy đủ các tay vợt hàng đầu. Còn năm đầu tiên 2009 vắng Federer với lý do sức khỏe, và năm 2011 thiếu cả Federer (cáo mệt) lẫn Djokovic (kêu đau lưng).
Paris Masters thậm chí còn bị xem thường hơn. Nadal thường xuyên vắng mặt. Federer ghi tên đều hơn nhưng hay dừng bước ở tứ kết, chỉ vô địch đúng một lần năm ngoái khi anh thất bại triền miên ở các Grand Slam nên phải cố gắng tìm cảm hứng, sự an ủi và tự tin ở bất cứ đâu có thể. Giải đấu này vì thế chỉ đáng xem như một cuộc đua cuối cùng cho các tay vợt nằm trong top 10 nhưng ngoài top 4, và những ai ngấp nghé ngưỡng cửa tham dự ATP World Tour Final.
Còn nếu cứ cho rằng vẫn là quá sớm, cũng không sao. Tìm câu trả lời cho vấn đề ai trong số Djokovic, Federer và Murray là người xuất sắc nhất cho tới thời điểm này sẽ giúp chúng ta hiểu được ý nghĩa của ATP World Tour Final cuối năm.
Federer: Một năm lịch sử nhưng khiêm tốn
 |
| Federer có một năm hồi sinh mạnh mẽ |
Federer đã trở lại với quỹ đạo chiến thắng sau hai năm trắng tay ở các giải Grand Slam. Anh cũng trở lại với vị trí số 1 thế giới sau hai năm nhường ngôi vị ấy cho Nadal và Djokovic. Federer phá vỡ kỷ lục tưởng như sẽ tồn tại thêm nhiều năm nữa của Sampras với số tuần ngồi ngôi số 1 là 287.
Cho tới lúc này, nếu tính tất cả các giải đấu, Federer cũng là người có nhiều danh hiệu nhất với sáu chức vô địch trong đó có ba Masters 1000 và hai ATP 500. Federer vô địch từ Indian Wells tới sân đất nện màu xanh ở Madrid và Cincinnati, giải đấu diễn ra ngay sau Olympic và khá cận kề với US Open.
Thế nhưng thành tích ở các giải Grand Slam của Federer trong năm nay khiêm tốn hơn so với những gì Djokovic và Murray làm được. Federer chỉ lọt vào một trận chung kết (và vô địch ở Wimbledon), hai bán kết và một lần dừng bước ở tứ kết (US Open).
Trong khi ấy, cả hai tay vợt sinh cùng năm 1987 lại lọt vào ít nhất hai trận chung kết, với Murray là ở Wimbledon và US Open (vô địch), còn Djokovic là chung kết của Australian Open (vô địch), Roland Garros và US Open.
Djokovic vẫn rất xuất sắc
 |
| Djokovic vẫn có nhiều thành công |
Không thành công trong việc bảo vệ chức vô địch ở US Open và Wimbledon cũng như bỏ lỡ cơ hội mang tấm HCV Olympic về cho đất nước Serbia làm cho năm 2012 có vẻ là một thất bại. Nhưng nó chỉ là một thất vọng so với chính Djokovic trong năm 2011 (giành 3 chức vô địch).
Thực tế, không ai ngoài anh có mặt ở ba trong số bốn trận chung kết Grand Slam. Ở giải đấu tệ nhất, anh cũng lọt vào tới bán kết (Wimbledon). Nếu tính cả 13 giải đấu anh góp mặt trong năm nay, Djokovic cũng vào tới bán kết hoặc hơn ở 12 giải đấu. Trong số ấy, anh giành được 2 Masters 1000.
Đó là sự ổn định kéo dài trong cả năm của Djokovic, dù rằng anh cho thấy khát vọng chiến thắng đã giảm bớt, thể lực cũng suy yếu, sự tự tin bị sứt mẻ trong những trận đấu lớn, và tất cả các đối thủ đều muốn chiến thắng mỗi lần đối đầu với anh. Những thành tích này là thừa để bù đắp cho khoảng cách về số danh hiệu của Djokovic hiện kém so với Federer (hai ATP 500 và một Masters 1000).
Cũng có thể có người cho rằng việc để Federer soán ngôi số 1 trên bảng xếp hạng ATP với khoảng cách hiện tại là 1.335 điểm cho thấy Djokovic không xuất sắc bằng, nhưng đấy là hệ thống tính điểm 52 tuần. Nói cách khác, trong số 11.805 điểm của Federer có gần 3000 điểm mà anh đã giành được từ các giải indoor diễn ra trong hai tháng 10 và 11 cuối năm 2011.
Điểm số ấy không giá trị bằng những con số thống kê trong cuộc đua tới London tham dự 2012 ATP World Tour Finals trong việc phân bì ai xuất sắc trong năm, nơi Djokovic nhiều hơn Federer 990 điểm (gần tương đương với điểm số đạt được ở một giải Masters).
Murray và những đỉnh cao chói sáng
 |
| Chiếc cúp US Open lịch sử của Murray |
Nhưng, nếu như coi Olympic là Grand Slam thứ năm, bởi nơi đó quy tụ những tay vợt xuất sắc nhất, hầu như ai cũng khát khao chiến thắng, đẩy tính cạnh tranh của sự kiện này lên mức cao, và có trận chung kết thi đấu theo thể thức năm set, thì Murray đã làm được nhiều hơn cả Djokovic lẫn Federer.
Murray bắt đầu năm 2012 với thành tích lọt vào tới bán kết Australian Open, suýt đánh bại được Djokovic sau khi đã dẫn trước sau ba set, rồi tới set thứ năm anh lại dẫn điểm trước rồi mới để thua ở tỉ số 5-7.
Cả mùa Grand Slam, Murray chỉ một lần phải dừng cuộc chơi ở tứ kết. Nhưng ngay cả điều đó cũng được coi là một thành tích vì sân đất nện ở Roland Garros chưa bao giờ được coi là phù hợp với lối đánh của anh.
Hai Grand Slam sau cùng của năm, Murray đều lọt vào tới trận chung kết, và trận sau anh chơi hay hơn trận trước, thua Wimbledon trong tiếc nuối và giành US Open thật thuyết phục. Giữa hai trận chung kết đó là Olympic với một thành tích xuất sắc đặc biệt: Đánh bại cả số 2 và số 1 thế giới để bước lên bục cao nhất.
Danh hiệu ấy, vinh quang ấy có lẽ cũng đủ để coi việc Murray từ đầu năm tới nay chưa giành được một Masters nào, chỉ giành được một giải ATP 250, và kém hơn 3000 điểm so với người đứng đầu không phải là sự thua thiệt khi xét tới các giải đấu ở dưới tầm Grand Slam.
Nếu như trong những cuộc bầu chọn, sự đóng góp cho tennis thế giới, hay việc tạo ra những bước ngoặt lịch sử cũng được tính đến, Murray cũng sẽ ghi thêm một điểm nữa, bởi chính anh đã kết thúc chặng đường kéo dài chín năm của tennis nam luôn chỉ có hai hoặc ba người vô địch Grand Slam trong một năm, và mang lại những điều hứa hẹn ở mùa giải năm sau.
Thành thử, nếu như Federer và Djokovic tiếp tục tỏa sáng trong phần còn lại của mùa giải, lên ngôi ở ATP World Tour Finals thì quyết định sẽ chỉ rõ ràng cho tới phút chót. Còn nếu Murray đăng quang, hãy cứ tin là danh hiệu Tay vợt xuất sắc nhất năm 2012 sẽ khó lòng thoát khỏi tay anh!
Thành tích trong năm 2012 (tính đến tháng 9) của top 4:
 |
